73 loại Trí tuệ

[hoasenngancanh]

73 loại trí tuệ của Thánh và Phật :

Sự mô tả chi tiết 73 loại trí (tuệ) có thể tìm thấy trong các bản dịch về Phân Tich Đạo (Patisambhidamagga) tập I , phẩm chính yếu, phần Giảng về trí (Ñāṇakathā). Tất cả các bản dịch Phân Tích Đạo, trước đây gọi là Vô Ngại Giải Đạo, đều mới xuất hiện cách đây chưa tới 10 năm. Nghĩa là chỉ gần đây thôi, các Phật tử Việt Nam mới có thể đọc bản dịch này bằng tiếng Việt. Văn phong là loại cổ ngữ dành cho việc tụng đọc, vì thế ta có thể hiểu tại sao có sự trùng lắp trong những đoạn cần thiết. Hãy hình dung lịch sử xa xưa của Đạo Phật và mang ơn các nhóm tụng đọc (bhāṇaka) thuần thành đã tụng đọc trong suốt hàng trăm năm để lưu giữ những tài liệu quí như thê này. Các tuệ (trí), từ phàm đến thánh, đã được liệt kê và mô tả như sau:

 

[hoasenngancanh]

1. Sutamayañāṇa – Trí về yếu tố tạo thành điều đã được nghe

2. Sīlamayañāṇa – Trí về yếu tố tạo thành giới

3. Samādhibhāvanāmayañāṇa – Trí về yếu tố tạo thành việc tu tập định

4. Dhammaṭṭhitiñāṇa – Trí về sự hiện diện của các pháp

5. Sammasanañāṇa – Trí về sự thấu hiểu

6. Udayabbayānupassanañāṇa – Trí quán xét sự sanh diệt

7. Vipassanañāṇa – Trí về minh sát

8. Ādīnavañāṇa – Trí về điều tai hại

9. Saṅkhārupekkhāñāṇa – Trí về các trạng thái xả đối với các pháp hữu vi

10. Gotrabhūñāṇa – Trí chuyển tộc

11. Maggañāṇa – Trí về Đạo

12. Phalañāṇa – Trí về Quả

13. Vimuttiñāṇa – Trí về giải thoát

14. Paccavekkhanañāṇa – Trí về việc quán xét lại

15. Vatthunānattañāṇa – Trí về tính chất khác biệt của các vật nương

16. Gocaranānattañāṇa – Trí về tính chất khác biệt của các hành xứ

17. Cariyānānattañāṇa – Trí về tính chất khác biệt của các hành vi

18. Bhūminānattañāṇa – Trí về tính chất khác biệt của các lãnh vực

19. Dhammanānattañāṇa – Trí về tính chất khác biệt của các pháp

20 – 24. Ñāṇapañcaka – Năm loại trí :

- Tuệ về sự biết rõ là trí về ý nghĩa của điều đã được biết,

- Tuệ về sự biết toàn diện là trí về ý nghĩa của quyết đoán,

- Tuệ về sự dứt bỏ là trí về ý nghĩa của buông bỏ,

- Tuệ về sự tu tập là trí về ý nghĩa của nhất vị,

- Tuệ về sự tác chứng là trí về ý nghĩa của sự chạm đến

25 – 28. Paṭisambhidāñāṇa – Trí về sự phân tích ( Tứ Tuệ Phân Tích):

- Tuệ về tính chất khác biệt của các ý nghĩa là trí về sự phân tích các ý nghĩa,

- Tuệ về tính chất khác biệt của các pháp là trí về sự phân tích các pháp,

- Tuệ về tính chất khác biệt của các ngôn từ là trí về sự phân tích các ngôn từ,

- Tuệ về tính chất khác biệt của các phép biện giải là trí về sự phân tích các phép biện giải là (có ý nghĩa) thế nào? (Tứ Tuệ Phân Tích)

29 -31. Ñāṇattaya – Ba loại trí:

- Tuệ về tính chất khác biệt của các sự an trú là trí về ý nghĩa của các sự an trú,

- Tuệ về tính chất khác biệt của các sự chứng đạt là trí về ý nghĩa của các sự chứng đạt ,

- Tuệ về tính chất khác biệt của các sự an trú và chứng đạt là trí về ý nghĩa của các sự an trú và chứng đạt

32. Ānantarikasamādhiñāṇa – Trí về định không gián đoạn

33. Araṇavihārañāṇa – Trí về sự an trú không uế nhiễm

34. Nirodhasamāpattiñāṇa – Trí về sự chứng đạt thiền diệt

35. Parinibbānañāṇa – Trí về sự viên tịch Niết Bàn
36. Samasīsaṭṭhañāṇa-Trí về ý nghĩa của các pháp đứng đầu được tịnh lặng
37. Sallekhaṭṭhañāṇa – Trí về ý nghĩa của việc dứt trừ
38. Viriyārambhañāṇa – Trí về việc khởi sự tinh tấn
39. Atthasandassanañāṇa – Trí về sự trực nhận ý nghĩa
40. Dassanavisuddhiñāṇa – Trí về sự thanh tịnh trong việc nhận thức
41. Khantiñāṇa – Trí về việc chấp nhận
42. Pariyogāhanañāṇa – Trí về sự thâm nhập
43. Padesavihārañāṇa – Trí về sự an trú vào các lãnh vực
44 – 49. Vivaṭṭañāṇachakka – Trí về sự ly khai (nhóm 6)
50. Iddhividhañāṇa – Trí về thể loại của thần thông
51. Sotadhātuvisuddhiñāṇa – Trí thanh tịnh của nhĩ giới
52. Cetopariyañāṇa – Trí biết được tâm
53. Pubbenivāsānussatiñāṇa – Trí nhớ về các kiếp sống trước
54. Dibbacakkhuñāṇa – Trí về thiên nhãn
55. Āsavakkhayañāṇa – Trí về sự đoạn tận của các lậu hoặc
56 – 63. Saccañāṇacatukkadvaya – Trí về Chân Lý (Hai nhóm bốn)
64 – 67. Suddhikapaṭisambhidāñāṇa-Trí về sự phân tích có tính chất thuần túy
68. Indriyaparopariyattañāṇa-Trí biết được khả năng của người khác về các quyền
69. Āsayānusayañāṇa – Trí về thiên kiến và xu hướng ngủ ngầm
70. Yamakapāṭihīrañāṇa- Trí song thông
71. Mahākaruṇāsamāpattiñāṇa -Trí về sự thể nhập đại bi
72 – 73. Sabbaññuta-anāvaraṇañāṇa – Trí Toàn Giác không bị ngăn che


Đây là 73 trí từ phàm đến thánh.


Trong số 73 loại trí này, 67 loại trí là phổ thông đến các vị Thinh Văn.

Sáu loại trí từ 68 đến 73 là không phổ thông đến vị Thinh Văn.

Nói cách khác Đức Phật toàn giác luôn có số trí nhiều hơn các vị A La Hán đệ tử.
----------------------------------------
Dẫn nguồn: http://bsphamdoan.wordpress.com/giac-ng%E1%BB%99-enlightenment/tu%E1%BB%87-va-giac-ng%E1%BB%99/

 

[Thiên Không]