Tha lực tự tha

[@zxcvbnm]

(Chú) Hỏi: Do có nhân duyên nào mà nói là “mau chóng được thành tựu A Nậu Đa La Tam Miệu Tam Bồ Đề”?
Đáp: Luận nói tu ngũ môn hạnh để thành tựu tự lợi, lợi tha. Nhưng xét đến tận gốc, A Di Đà Như Lai làm tăng thượng duyên, người khác được lợi và làm lợi người khác chính là nói theo mỗi góc nhìn hỗ tương. Nếu nói theo phía Phật, đáng nên nói là “lợi ích người khác”. Nói theo phía chúng sanh, đáng nên nói là “người khác được lợi”. Nay do bàn về Phật lực, nên nói là “lợi ích người khác”, hãy nên biết ý này. Phàm là sanh về cõi Tịnh Độ ấy, nói đến các hạnh do Bồ Tát, trời, người dấy lên thì đều là duyên theo sức bổn nguyện của A Di Đà Như Lai. Vì sao nói như thế? Nếu chẳng phải là do Phật lực thì bốn mươi tám nguyện sẽ uổng công lập ra. Nay tôi đại lược dùng ba nguyện để chứng minh ý nghĩa.

 Nguyện (18) rằng: “Nếu tôi thành Phật, mười phương chúng sanh chí tâm tin ưa, muốn sanh về cõi tôi, [chỉ cần] cho đến mười niệm mà nếu chẳng được sanh, tôi chẳng giữ lấy ngôi Chánh Giác, chỉ trừ kẻ Ngũ Nghịch, phỉ báng Chánh Pháp”. Do nương theo nguyện lực của Phật, mười niệm niệm Phật liền được vãng sanh. Do được vãng sanh, liền thoát khỏi chuyện luân chuyển trong tam giới. Do không luân chuyển, nên được mau chóng [thành Phật]. Đó là chứng cớ thứ nhất.
Nguyện (11) rằng: “Nếu tôi được làm Phật, trời người trong nước chẳng ‘trụ trong Chánh Định Tụ, ắt đạt đến diệt độ’, tôi chẳng giữ lấy ngôi Chánh Giác”. Do duyên theo nguyện lực của Phật mà trụ Chánh Định Tụ. Do trụ trong Chánh Định Tụ, ắt đạt đến diệt độ, chẳng còn có nạn trở lại [luân hồi sanh tử], cho nên được mau chóng [thành Phật].Đó là chứng cớ thứ hai.
Nguyện (22) rằng: “Nếu tôi được làm Phật, các vị Bồ Tát trong các cõi Phật ở phương khác sanh vào nước tôi, rốt ráo ắt đạt đến Nhất Sanh Bổ Xứ, trừ những vị có nguyện riêng tự tại giáo hóa, vì chúng sanh mà mặc áo giáp hoằng thệ, tích lũy cội đức, độ thoát hết thảy, dạo các cõi Phật, tu Bồ Tát hạnh, cúng dường mười phương chư Phật Như Lai, khai hóa Hằng sa vô lượng chúng sanh, khiến cho họ an lập nơi đạo vô thượng chánh chân, vượt xa những hạnh thuộc các địa vị thông thường, hiện tiền tu tập công đức Phổ Hiền. Nếu chẳng như vậy, tôi chẳng giữ lấy ngôi Chánh Giác”. Do nương theo nguyện lực của Phật, vượt xa những hạnh thuộc các địa vị thông thường, hiện tiền tu tập công đức Phổ Hiền. Do vượt xa hạnh thuộc các địa vị thông thường, cho nên được mau chóng [thành Phật]. Đấy là chứng cớ thứ ba.

Do những điều này mà suy ra tha lực làm tăng thượng duyên, há chẳng phải là đúng như thế ư? Lại dẫn thí dụ để chỉ bày tướng tự lực và tướng tha lực: Như có người do sợ tam đồ bèn thọ trì giới cấm. Do thọ trì giới cấm, có thể tu Thiền Định. Do Thiền Định, tu tập thần thông. Do thần thông, có thể dạo chơi tứ thiên hạ. Những điều như thế gọi là tự lực! Lại như kẻ yếu ớt, trèo lên lừa không nổi, theo Chuyển Luân Vương mà đi, bèn bay lên hư không, dạo chơi tứ thiên hạ chẳng bị chướng ngại. Những điều như thế gọi là tha lực. Ngu thay! Người học đời sau, nghe tha lực có thể nương cậy, hãy nên sanh tín tâm, đừng nên tự hạn cuộc!

Hán văn

(註)問曰：有何因緣，言速得成就阿耨多羅三藐三菩提？答曰：論言修五門行，以自利利他成就故。然覈求其本，阿彌陀如來為增上緣，他利之與利他，談有左右。若自佛而言，宜言利他。自眾生而言，宜言他利。今將談佛力，是故以利他言之，當知此意也。凡是生彼淨土，及彼菩薩人天所起諸行，皆緣阿彌陀如來本願力故。何以言之？若非佛力，四十八願便是徒設。今的取三願，用證義意。願言：設我得佛，十方眾生，至心信樂，欲生我國，乃至十念，若不得生者，不取正覺。唯除五逆，誹謗正法。緣佛願力故，十念念佛，便得往生。得往生故，即免三界輪轉之事。無輪轉故，所以得速，一證也。願言：設我得佛，國中人天，不住正定聚，必至滅度者，不取正覺。緣佛願力故，住正定聚。住正定聚故，必至滅度，無諸迴伏之難，所以得速，二證也。願言：設我得佛，他方佛土諸菩薩眾來生我國，究竟必至一生補處，除其本願自在所化，為眾生故，被弘誓鎧，積累德本，度脫一切，遊諸佛國，修菩薩行，供養十方諸佛如來，開化恒沙無量眾生，使立無上正真之道，超出常倫諸地之行，現前修習普賢之德。若不爾者，不取正覺。緣佛願力故，超出常倫諸地之行，現前修習普賢之德，以超出常倫諸地行故，所以得速，三證也。以斯而推，他力為增上緣，得不然乎！當復引例，示自力他力相，如人畏三塗，故受持禁戒。受持禁戒故，能修禪定。以禪定故，修習神通。以神通故，能遊四天下。如是等名為自力。又如劣夫，跨驢不上，從轉輪王行，便乘虛空，遊四天下，無所障礙。如是等名為他力。愚哉！後之學者，聞他力可乘，當生信心，勿自局分也！

--Trích: VÔ LƯỢNG THỌ KINH ƯU BÀ ĐỀ XÁ NGUYỆN SINH KỆ CHÚ - SA MÔN ĐÀM LOAN