- Tham gia
- 12/7/07
- Bài viết
- 1,515
- Điểm tương tác
- 1,475
- Điểm
- 113
| 21.- Củng cố Sơ Thiền để vào Nhị Thiền. Muốn bước vào nhị thiên một cách tự nhiên và bền vững, điều kiện tiên quyết là phải an trú vững chắc trong sơ thiên. - Sơ thiền giống như nền móng của một tòa nhà. Nếu nền không chắc, các tầng trên sẽ lung lây, thậm chí sụp đổ. - Trong bối cảnh thiền định, sơ thiền là giai đoạn hành giả đã vượt qua năm triền cái gồm tham dục, sân hận, hôn trầm, thủy miên, trạo cử, hối quá và nghi. + TẦM gắn chặt vào đề mục thiền và phát sinh năm yếu tố gồm tầm, tư, hỉ, lạc, nhất tâm. - Trước hết, hành giả cần hiểu rõ đặc điểm của sơ thiền. - TẦM là sự hướng tâm ban đầu đến đối tượng, ví dụ hơi thở, niệm Phật, quán từ bi. - TỨ là sự duy trì tâm trên đối tượng ấy một cách liên tục. Hai yếu tố này giống như động tác đưa kim vào miếng vải và kéo chỉ chạy đều. Ban đầu cần cả hai để thiết lập và giữ đường may. Khi tâm trụ vững HỶ, niềm vui do lìa triền cái và LẠC, sự dễ chịu toàn thân xuất hiện cùng với NHẤT TÂM, sự tập trung duy nhất vào đề mục. + Việc củng cố sơ thiền đòi hỏi sự lặp lại và kiên trì. - Nhiều hành giả mới có thể chạm vào sơ thiền vài phút, nhưng tâm dễ trượt ra vì chiến cái quay lại hoặc do hỉ quá mạnh.- Lúc này, thay vì nóng vội chuyển sang nhị thiên, cần tiếp tục luyện cho tâm quen ở trong trạng thái này lâu hơn, từ vài phút đến hàng chục phút để định lực dày hơn và ổn định. - Giống như người học lái xe, phải thật thuần thục việc giữ xe đi thẳng, vững tay lái trước khi nghĩ đến việc tăng tốc. - Một phương pháp hữu hiệu để làm vững sơ thiền là quán sát kỹ đối tượng và thiền chi. Khi ngồi, hành giả giữ chánh niệm nơi đề mục ví dụ hơi thở vào ra, đồng thời cảm nhận rõ sự hiện diện của aTẦM, TỨ, HỶ, LẠC và NHẤT TÂM. Nếu tâm bắt đầu sao lãng, nhẹ nhàng đưa về đề mục rồi duy trì. - Cảm nhận hỉ và lạc như dấu hiệu tốt, nhưng không bám víu vào chúng. - Giữ thái độ quan sát hơn là sở hữu để tâm không bị cuốn theo cảm giác khoái lạc. Bên cạnh đó, quản lý hì là một kỹ năng quan trọng. + Trong giai đoạn sơ thiền, hỉ thường mạnh và có thể gây kích thích, tim đập nhanh, hơi thở dồn dập, thân rung nhẹ. Nếu hỉ quá mạnh, có thể tạm lùi lại bằng cách mở mắt, thư giãn vài hơi hoặc truyền sang quan sát toàn thân để cân bằng. Khi hỉ trở nên ổn định và /mềm mại, nó sẽ tạo điều kiện tự nhiên cho tầm và tứ rơi dụng mở lối sang nhị thiền. - NHẤT TÂM trong sơ thiền không phải là sự gò ép tâm vào một điểm mà là sự trụ yên không bị dao động bởi bất kỳ đối tượng nào khác. Khi nhất tâm vững, - TẦM & TỨ trở nên nhẹ nhàng, ít phải nỗ lực. Đây là dấu hiệu hành giả đã sẵn sàng cho sự buông bò TẦM & TỨ để bước vào nhị thiền. Thực hành sơ thiền vững chắc cũng cần sự cân bằng giữa định và xà. - Nếu quá gắng sức, tâm sẽ căng thẳng. Nếu quá buông thả, tâm dễ lạc ra ngoài. Giống như cầm một con chim trong tay, bóp mạnh quá nó sẽ chết, buông lỏng quá nó sẽ bay mất, cần tìm mức nắm vừa đủ để duy trì trạng thái định. + Cuối cùng, thời gian và tính đều đặn là yếu tố bảo đảm sự vững chắc. Thả ngồi 30 phút mỗi ngày đều đặn, còn hơn ngồi vài tiếng một lần rồi bỏ gián đoạn. - Sự lặp lại giúp não bộ và tâm thức quen với nếp định và mỗi lần vào sơ thiền sẽ nhanh hơn, sâu hơn. Khi sơ thiền đã vững, hành giả sẽ nhận ra một sự thay đổi tự nhiên. - TẦM & TỨ không còn cần thiết để duy trì định tâm tự an trú và một sự tĩnh lặng sâu hơn bắt đầu xuất hiện. Đó chính là lúc nhị thiền hé mở, không do cưỡng ép mà như một cánh cửa tự động mở ra khi bước chân đến đúng ngưỡng. - Khi Sơ Thiền đã vững chắc, hành giả bắt đầu nhận ra TẦM & TỨ. Sự hướng tâm ban đầu và duy trì tâm trên đối tượng không còn cần thiết như trước. - Nếu ở Sơ Thiền, TẦM & TỨ giống như đôi mái trèo giúp con thuyền vượt khỏi vùng nước động thì đến một lúc khi thuyền đã ra giữa hồ yên tĩnh, ta có thể buông mái trèo để nó tự trôi êm ả. - Việc bỏ TẦM & TỨ là điều kiện cốt lõi để bước vào nhị thiền, trạng thái nội tĩnh sâu hơn, nơi tâm an trú, không cần nỗ lực điều khiển. |
