Niềm vui người tu

<span style="font-family: Times New Roman; font-size:16pt"><span style="color: blue;">
<CENTER>
<BR><B>NIỀM VUI NGƯỜI TU</B>
Hòa Thượng Thích Nhật Quang
(Sách "Đạo nhân và mùa Xuân", Hòa thượng Thích Nhật Quang,
Hội Thiền Học Việt Nam, trang 7 - 32)</CENTER>
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nhân ngày đầu Xuân vui vẻ, tôi có chút niềm phấn khởi xin được chia sẻ với quí vị. Thật ra như huynh đệ biết, chúng ta không tu thì thôi, chứ chịu tu, chịu hướng về đức Phật và áp dụng theo lời Phật dạy thì có lợi lạc. Đó là điều tất yếu. Những lợi lạc này tùy theo mức độ công phu của từng người mà có kết quả sai khác
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nói chung người xuất gia như chúng tôi thì nhất định có lợi lạc nhiều hơn quí Phật tử. Tại sao? Vì chúng tôi được ở trong môi trường tốt, được Hòa thượng ân sư nuôi nấng dạy dỗ chu đáo. Tuy nhiên nói thế không có nghĩa là chúng tôi dám tự hào, mà mỗi lần được những niềm vui đó mình liền nghĩ đến huynh đệ, những đồng chí, những người bạn, những Phật tử cùng phát tâm tu, cùng hành trì Phật pháp nhưng chưa đủ điều kiện thuận tiện để hưởng trọn vẹn niềm vui trong Phật pháp.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Niềm vui trong Phật pháp còn gọi là Pháp hỷ. Pháp là Phật pháp, Hỷ là vui mừng. Quả thật khi chúng ta đến với Phật pháp, hiểu được Phật pháp, sống được với Phật pháp, chúng ta liền có niềm vui. Điều này nếu huynh đệ chiêm nghiệm một chút sẽ thấy rõ ràng. Tôi nhớ lần ấy Hòa thượng về Chân Không, ngài dạy tôi đi theo. Đại huynh Đắc Pháp từ Vĩnh Long về. Buổi chiều đại huynh nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Chiều nay sư huynh về Vĩnh Long.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nhưng đi chơi một vòng, đại huynh bảo:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Thôi, tối nay ở lại với Thầy. <I>(Hòa thượng)</I>
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Đêm ấy thật vui. Huynh đệ ngồi dưới bóng cây bên hiên chùa nói chuyện. Một hồi Hòa thượng thấy chúng tôi, Thầy hỏi:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Ủa! Hai gã này còn đây!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Thế là Thầy kêu lại, ba bốn thầy trò ngồi nói chuyện, trình bày những công phu mà huynh đệ đã thể nghiệm chút chút. Thầy hoan hỷ chỉ vẽ thêm cho những điều cần thiết để chúng tôi tăng tiến. Quả thật lúc đó anh em chúng tôi phấn khởi lạ thường! Trước khi ngồi chơi, thầy Đắc Pháp mệt lắm, thầy nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Mình nói chuyện chút thôi, đi nghỉ sớm đặng khuya tôi về, không thể ngồi lâu được.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nhưng chúng tôi đã ngồi với nhau đến mười một giờ khuya! Chúng nhỏ đi ngủ hết, mấy ngày Tết họ mệt mỏi, không còn ai ở đó với chúng tôi. Huynh đệ nói chuyện dưới bóng cây, dưới hiên chùa, dưới sương lạnh, dưới gió mát, dưới trời bao la... mà phấn khởi chi lạ. Nước nôi thời không có, bánh trái thời tuyệt nhiên, chỉ ngồi nói chuyện khào.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Mỗi lần nhắc đến ngày xưa, anh em huynh đệ được Thầy chỉ cho điều gì, mình nghe, mình học, mình nhớ để ứng dụng tu, thấy vui lắm. Đại huynh nói cảm nhận của đại huynh, tôi nói cảm nhận của tôi. Anh em hòa điệu. Quả thật những giáo lý chúng tôi đã được thầy mớm, được nếm, được hưởng, được tiêu dung, rất có lợi lạc. Lợi lạc trước nhất là sự an ổn. Hồi xưa chúng tôi làm gì có tâm trạng an ổn ngồi với nhau cả tiếng đồng hồ. Không bao giờ. Gặp nhau nói điều gì đó rồi thôi, còn bây giờ anh em ngồi lại mới thấy thấm tình đạo vị.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Vấn đề huynh đệ đặt ra là phút giây chúng ta từ giã thân nầy, mình phải có thái độ như thế nào, chuẩn bị ra sao, có thể nghiệm gì để mình tự tại, đừng bị nghiệp dẫn vào những con đường tối tăm. Đại huynh Đắc Pháp nói cuộc đời với danh vị, lợi lộc, quyền uy... vây hãm làm cho biết bao con người khốn đốn. Trong đó không loại trừ những ông thầy tu phóng tâm theo ngoại trần. Nếu ai để cho những thứ ấy bu bám nhiều chừng nào thì cuộc đời càng nguy khốn chừng ấy. Càng nghĩ tới nó là càng bị ràng buộc. Cho nên tôi thưa với đại huynh, bây giờ anh em mình làm sao tháo gỡ hết những thứ đó. Tháo gỡ sao đây? Khi nào đại huynh thấy mệt, không muốn thở nữa, đại huynh nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Giờ huynh mệt rồi, mọi việc từ lâu nay làm được huynh đã làm xong! Đi.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Thì em đây cũng chuẩn bị:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Từ lâu nay Thầy dạy, Thầy sắp đặt ở Thường Chiếu, chú lo cho chúng, làm cái gì, cái gì. Đến chừng mệt rồi em bạch với Thầy: "Con mệt rồi. Tất cả những gì Thầy dạy con, con có thể làm được theo khả năng của con, con làm rồi. Bây giờ con đi".
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Một điều đó thôi mà anh em bàn tới bàn lui không xong:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Làm nổi không sư huynh?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Chu choa! Không biết làm nổi không? Hay lúc đó mình nhớ "Trời ơi cái chùa làm chưa rồi, mấy người bạn đạo ở đâu đó thương mình lắm, không biết làm sao gặp lại..." lung tung lăng tăng đủ thứ chuyện hết.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Anh em chúng ta đầu trọc, tất cả cái gì cũng không, cửa chùa là cửa Không, vậy mà vẫn vướng mắc như thường! Quí vị có để ý điểm vướng mắc này không? Nếu chúng ta kiểm điểm được chính mình, dứt khoát vứt bỏ nó thì hy vọng ngày ra đi sẽ tự tại. Kiểm điểm như thế chúng ta mới hưởng được pháp hỷ trong Phật pháp. Chữ Hỷ là vui mừng. Thường thường đám cưới người ta viết chữ Hỷ dính chùm, tức song hỷ. Tại sao? Vì hỷ của hai người, hỷ theo thế gian nên viết dính lại. Còn chữ Hỷ trong Phật pháp là Hỷ Xả. Hỷ mà Xả. Buông bỏ mà vui vẻ. Không dính mắc mới tự tại giải thoát.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Đêm dó anh em chúng tôi bàn nhiều về việc này, bàn để cố gắng. Thầy của mình cả đời cống hiến, đã gầy dựng cho chúng ta lòng tự tin trên con đường trở về quê xưa. Bây giờ là những người kế thừa, chúng ta cũng phải làm sao cho xứng đáng. Tới chừng đi, thầy cười nói: "Tôi đã giao cho mấy chú rồi nghen. Nên hư gì mấy chú chịu trách nhiệm với Giáo hội, với Tăng Ni, Phật tử, với mọi người. Phần của tôi xong rồi". Tới mình cũng thế, sắp đặt yên hết rồi đi. Tài sản này, cơ sở này, những gì có ở đây là của chung, mồ hôi nước mắt của đàn na thí chủ. Không ai có quyền dùng riêng tư để thủ lợi. Vì như thế rất tội lỗi, đọa địa ngục nhanh như tên bắn. Phải thấy như vậy.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nhiều vị tưởng những người có trách nhiệm như chúng tôi sung sướng lắm. Sung sướng gì đâu! Cực lắm. Ở ngoài quí vị dăm ba người con, đặc biệt là con trai chịu "Quậy" thì mệt đừ, chừng bốn năm anh em thôi. Vậy mà gia đình của chúng tôi ở đây trên cả trăm anh! Anh nào cũng trẻ trung khỏe khoắn, "quậy quọ" đủ kiểu. Phải làm sao đây? Phải lấy đức độ, lấy tâm rộng lớn, lấy lời chân thật mà nói cho họ nghe, mớm cho họ hiểu, hướng dẫn họ từng điều từng chút để họ có thể an ổn tu hành. Khó lắm, thưa quí vị.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Cuối cùng kết thúc câu chuyện trước khi đi nghỉ, anh em chúng tôi nói với nhau "Sư huynh ráng làm cho được, em cũng ráng làm, để Thầy vui". Mình thành tựu được như thế Thầy mới vui, chứ đâu phải Thầy nuôi mình cho to lớn, ông nào ông nấy cũng mập khỏe ra để "quậy" thiên hạ. Đâu có! Thầy nuôi là nuôi tuệ mạng, giáo dưỡng Tâm giới, Học giới, Đức giới... Nuôi tăng chúng khỏe mạnh thì có phước nhưng chưa đủ, phải trau dồi giới đức, dứt trừ phiền não, đi đến giải thoát sanh tử mới đúng nghĩa Phật dạy.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Hồi xưa ở Trung Hoa vào thời Phật páp sung thịnh, chùa có cả một hai ngàn chư Tăng. Như pháp hội Tổ Quy Sơn trên hai ngàn tăng. Quý vị thử tưởng tượng một ngôi chùa trên hai ngàn chư tăng, mệt cho Hòa thượng dữ lắm chứ đâu phải chơi. Nhưng hồi xưa không như bây giờ. Ban ngày tới giờ đại tham, chư tăng đánh trống, Hòa thượng thăng tòa. Ai có vấn đề gì ra hỏi. Hỏi trật Hòa thượng đập cho một gậy đuổi ra liền. Ai vô cửa được Hòa thượng gật đầu, ai không vô được là bị đuổi ra tức khắc, không lầy nhầy lè nhè gì hết. Buổi tối tiểu tham, tức sau giờ tụng kinh cũng đánh trống, Hòa thượng thăng tòa. Tiểu tham thì nhẹ hơn đại tham. Những vị nào hồi sáng thưa hỏi chưa rồi, hãy bước ra. Ông nào được thì vô cửa, không được thì đuổi ra. Gọn gàng lắm, chứ không như bây giờ phải nuôi, phải lo hộ khẩu... đủ thứ chuyện mà chẳng đi tới đâu. Hồi xưa không như thế. Nhẹ nhàng lắm.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Trong ngôi chùa đông tăng nọ ở Trung Hoa, có một đại tăng là hóa thân Bồ tát. Hôm ấy một Phật tử là quan chức cao cấp nằm chiêm bao thấy vị Bồ tát ở trong chùa. Ông muốn cúng dường nhưng chưa gặp mặt thật bao giờ, chỉ thấy trong mộng thôi. Phật tử ấy đến thưa với Hòa thượng Đường đầu và xin được diện kiến với quý thầy trong chùa. Thế là Tri khách, Tri sự.... đều được mời ra một loạt. Không có vị tăng nào là người trong mộng của ông ta hết! Cả ngàn vị tăng mà không vị nào giống trong mộng, Phật tử ấy thất vọng quá, không biết làm sao.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Bấy giờ ông nghĩ ra một cách, xin cúng dường toàn thể chư tăng. Ông lấy bộ kinh Đạithừa chôn dưới cổng tam quan và xin chư tăng cho ông được rước từ cổng tam quan vào nơi cúng dường. Hòa thượng đường đầu được xe đón rước, còn tăng chúng từng hàng đi vào, có tán lọng đón rước đàng hoàng. Mọi người đi qua hết nhưng vẫn không thấy vị tăng trong mộng, ông thất vọng ghê. Cuối cùng còn hai ba ông tăng giống như mấy anh kéo xe đi đổ rác hàng ngày ở thiền viện Thường Chiếu đây, nhân vật đi sau cùng đi tới đó, bỗng chổng đầu lộn ngược xuống đất đi qua. Vừa đi vừa nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Đâu dám khinh thường pháp bảo!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Bấy giờ vị đại thí chủ nhìn kỹ và nhận ra đây chính là Bồ tát hiện trong mộng, ông rất vui mừng cung thỉnh vô đảnh lễ, cúng dường. Đại lễ hôm đó thành công rực rỡ vì có Bồ tát thị hiện chứng lễ. Bồ tát ấy quần áo tèm lem tuốc luốc, mới nhìn không nhận ra được khuôn mặt nữa. Khi Hòa thượng đường đầu nhìn lại thì ra tên này mỗi ngày đợi tăng chúng ăn uống, rửa chén xong xuôi, vớt hết cơm thừa canh cặn ở cống rãnh, rửa ráy sạch sẽ mà ăn. Ăn rồi kiếm chỗ nằm ngoài hiên ngoài vách, chứ không có giường chõng chi cả. Bình nhật Hòa thượng cũng không quan tâm đến, kệ nó công quả được nhiêu hay bấy nhiêu. Nhưng không ngờ đó là hiện thân Bồ tát. Cho nên chúng ta đừng đánh giá hình thức bên ngoài của người tu là sai. Nhìn một người thấy lèn quèn, mình khinh thường thì coi chừng Bồ tát sống đó nghen!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Niềm vui của người tu cũng thế, không thể có từ bên ngoài mà phải xuất phát từ bên trong, từ công đức tu hành. Chúng ta có bệnh hễ thấy người hay vật hợp với mình thì ta muốn ôm giữ, vui thích với vật sở hữu của mình. Đó gọi là ái kiến đại bi, chính nó đã gây khổ đau cho con người. Còn những gì ta không ưng thì thôi ngó tới là phát bực, đối diện thấy trong lòng không yên, nếu phải tiếp xúc nữa thì nổi quạu ngay. Như vậy chúng ta luôn luôn bị tắng và ái chi phối, kéo lôi. Tắng là ghét, là bực bội, khó chịu, bất an bất ổn. Ái là yêu thích, muốn ôm giữ. Hai cái này nó hành chúng ta khổ điêu đứng. Chúng ta tu thì phải bỏ hai thứ này mới có thể nếm được mùi vị pháp lạc, pháp hỷ.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Từ trong công phu chúng ta có được pháp hỷ, với điều kiện là phải quyết tâm. Nói gì thì nói, tu mà không quyết tâm thì chả tới đâu cả. Thứ hai là dứt khoát, quyết tâm rồi mà không dứt khoát thì cù nhầy mãi, không biết bao giờ mới xonng. Kế đến là gan dạ, có gan dạ mới tu được, không gan dạ thì thua. Thua cái gì? Thua cái ăn, cái ngủ, cái chơi. Người không gan dạ, ai rủ ăn liền bỏ tu đi ăn, buồn ngủ bỏ tu đi ngủ, nghe nói Suối Tiên đẹp lắm, bỏ tu đi Suối Tiên. Đâu phải đi về rồi yên tu, đi về nhớ nào nhớ rồng, nào suối, nào thiên cung, nào hang quỷ mười hai mười ba cửa ngục gì đó. Có vị đi Suối Tiên về hỏi tôi:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Lâu nay con nghe có mười cửa ngục, sao bây giờ trong đó tới mười hai mười ba cửa ngục?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Tôi nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Cửa ngục thứ mười một là ai nhiều vọng tưởng thì vô đó.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nói đại vậy chứ tôi có biết trong đó sao đâu. Cho nên người tu phải dứt khoát, gan dạ, có thái độ nghiêm chỉnh. Khẳng tâm như vậy mới đạt được pháp hỷ trước nhất phải thích thú trong công phu tu hành. Có thích thú niềm vui chân thật mới phát sinh, nó thúc đẩy mình tiến hơn nữa. Chỉ một bề thẳng tiến cho tới chừng nào thành Phật mới thôi. Nếu không thích thú chúng ta dễ bỏ cuộc. Như ở đây anh em chúng tôi là một trăm mấy chục thầy. Đâu phải người nào họ tới cũng "Bạch Thầy...", có vị tới gây với mình: "Sao hồi sáng Thầy biểu con làm vậy mà bây giờ làm khác?" Mình bình thường trả lời: "Hồi sáng thầy biểu vậy mà bây giờ làm coi không được nên thay đổi" Không có vấn đề chi. Chứ vừa nghe mình nói thế liền quát nạt: "Ông muốn cái gì? Hừm?" Thì thôi, lúc đó niềm vui bay bổng lên mây xanh hết. Chúng ta có thể tu được ngay trong những sự việc hết sức bình thường. Lý tưởng cao nhất của mình là tu tới chừng nào thành Phật mới thôi.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Tôi nhớ lại hồi xưa, khoảng năm 1970 hay 1971 gì đó, thời khóa đầu tiên ở Chân Không với mười thiền sinh tăng chúng tôi. Hôm có một Phật tử nữ, cô này đang là sinh viên Phật khoa Đại học Vạn Hạnh, đã có bằng Dược sĩ ở ngoài rồi. Buổi chiều khoảng ba giờ, mấy thầy trò đang ngồi chơi, cô lót tót lên và giật chuông. Hòa thượng Viện chủ bảo:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Tri khách ra mở cửa coi ai.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Cô bước vào lạy Thầy. Thầy hỏi:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Ủa, sao con lên đây chi?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Con đi tìm Thầy!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Tìm Thầy chi?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Giờ con muốn tu.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Sao Thầy nghe nói con đang học hành hay đi làm gì mà, bây giờ lại đòi tu?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Bạch Thầy! Bây giờ con muốn tu làm Phật.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Cô hạ ngữ một câu như thế, Thầy chưng hửng nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Được! Tưởng con muốn làm gì chứ muốn tu làm Phật thì Thầy sẽ độ cho. Nhưng bây giờ con về sắp đặt công việc đang dở dang cho xong hết đi. Rồi lên đây. Muốn thành Phật, lên đây.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Sau đó cô lên xuất gia tu hành. Chúng ta thấy dù người nữ mới lớn tuổi mà đã nói lên được gốc Phật của mình, cho nên Hòa thượng phấn khởi đồng ý hướng dẫn liền. Huynh đệ chúng ta,tu ít tu nhiều, tu giỏi tu dở, tu tại gia hay xuất gia, tu ở chùa hay ở nhà... miễn tu theo đạo Phật, đều phải lấy lý tưởng tu thành Phật mới thôi. Phật là gì? Chúng ta đừng nghĩ Phật là người có thần thông diệu dụng, biết quá khứ vị lai, hiện mười tám pháp thần biến hóa, bay lên hư không cao bằng bảy cây Đa la, dưới thân phun lửa, trên thân phun nước... Đừng nghĩ thành Phật để có Thập lực, Thập bát bất cộng pháp, Tứ vô sở úy v.v... Không phải vậy. Phật là giác. Tất cả chúng ta đều có tánh giác tức có tánh Phật. Bây giờ ai chịu sống lại với tánh giác, người đó đang hướng theo con đường thành Phật.</P>
</span></span>

<span style="font-family: Times New Roman; font-size:16pt"><span style="color: blue;">
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Chúng ta đã có sẵn tánh Phật, bây giờ phải phát huy tánh ấy. Phát huy thế nào? Tất cả những gì bên ngoài buông bỏ bớt, cắt đứt hết, thảy vô sọt rác. Quý vị phải mạnh mẽ như thế mới phát huy nổi tánh giác. Nếu không có tánh giác, chúng ta sẽ không bao giờ tới chùa nghe pháp, sẽ không tụng kinh hoặc ngồi thiền. Điều này chính Tổ Lâm Tế đã nói: "Phật là chính ông đó! Cái ông nay hiện đang ngồi nghe pháp, đang sinh hoạt... đó là Phật". Tánh giác là khả năng thành Phật, nên đức Phật nói tất cả chúng sanh đều có Phật tánh. Tuy có nhưng phải phát huy nó mới hiển lộ.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Bây giờ quí vị ngồi đây mà ở nhà lu gạo hết rồi, trong bụng lo trưa nay về không biết còn cơm nguội không? Quí vị đừng lo, đừng sợ như thế. Đừng sợ đói khổ, vì sự thiếu thốn ấy chỉ một đời này thôi, còn tánh giác mới là gốc gác của mình. Phát huy được nó, mở mang được nó, sống được với nó thì giàu vô lượng vô biên, không thiếu chi hết. Huynh đệ chúng ta, ai sống được như vậy thì chẳng còn sợ gì cả, có thiếu thốn chi đâu mà sợ. Có người nói: "Thầy ơi! Bây giờ tới mùa mưa rồi, cái nhà lá của con lủng dột hết trơn, con không biết làm sao? Về nhà thì mấy đứa nhỏ làm ăn không được, không có tiền; bổn đạo cũng không có, con tu lại ít phước đức... Mưa tới dột nát hết!" Đừng lo. Dột nát nằm ngoài trời mưa, mà sống được với tánh giác nghe cũng thích thú lắm chứ, có sao đâu!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Hồi đó ngài Dương Kỳ là một thiền sư nổi tiếng thuộc tông Lâm tế, mà thất của ngài ở trống lốc trống lơ. Trung Hoa có đủ bốn mùa, tới mùa lạnh nhiều nơi tuyết rơi ngập gối. Rét buốt ghê lắm mà ngài vẫn tự nhiên. Đồ đệ xin sửa lại phương trượng, ngài bảo: "Sanh tử là việc lớn, mấy ông bị luân hồi từ đời nào tới giờ không lo. Cái nhà ăn thua gì, mai mốt tôi chết rồi, mấy ông đốt quách đi, làm gì mất công". Phải gan dạ như vậy mới quay về với tánh giác được.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài Huệ Nam là một trong hai nhân vật kiệt xuất thời đó của tông Lâm Tế. Một ngài là Dương Kỳ ở trên vừa nói, hai là ngài Huệ Nam. Con người này ít nói. Lữ Đồng Tân có cây kiếm tiên sử dụng thần biến, nhưng tới khi gặp Huệ Nam, cây kiếm không cục cựa được. Lữ Đồng Tân bắn cây kiếm ra, ngài Huệ Nam biểu cây kiếm đi đâu, nó đi theo đó. Đồng Tân nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Ông hòa thượng khùng này có uy lực lạ lùng!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nói hòa thượng khùng vì ngài ăn mặc rách rưới, sống lê la khắp chốn. Đồng Tân thổi kiếm ra, ngài Huệ Nam chỉ cây kiếm bay vòng vòng rồi rớt sau núi, báo hại Lữ Đồng Tân phải đi tìm cây kiếm.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài thường ngồi im trong thất, mỗi khi có thiền tăng nào tới thưa hỏi, ngài rất ít nói. Có tăng hỏi:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Bạch Hòa thượng! Con từ muôn dặm tới đây thưa hỏi Phật pháp, Hòa thượng không nói gì, làm sao con biết cái nào đúng cái nào sai?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài đáp:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Người vô được cửa thì cứ đi, hỏi kẻ gác cửa làm gì?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Câu nói nghe ngon chưa. Như bây giờ quí vị vô cửa Thường Chiếu được rồi thì cứ đi tự nhiên. Vô cửa rồi còm kiếm thầy Tri khách hỏi chi nữa? Đã vô cửa được thì cứ đi, còn không vô cửa được thì ở ngoài. Khỏi hỏi. Tôi không có gì để nói hết. Nói thế để làm gì? Để thấy người xưa tiết kiệm lắm. Tiết kiệm từng chút từng ly để sống với tánh giác.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Nếu chúng ta cứ lăng xăng ngược xuôi, cứ dong ruổi theo bên ngoài hoài, mắc mứu nào địa vị quyền lợi v.v... thì làm sao sống được với tánh giác. Chúng ta có sẵn tánh Phật nhưng cứ bỏ quên, để rồi vô minh phiền não phủ che, nên có sẵn mà không dùng được. Do đó sau khi đức Thế Tôn thành đạo dưới cội Bồ đề, ngài đã thốt lên:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify"><I>- Lạ thay! Tất cả chúng sanh đều có trí tuệ đức tướng Như Lai, tại sao ngu mê bỏ quên, chạy theo khách trần phiền não để rồi khổ đau.</I>
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ai cũng có trí tuệ đức tướng Như lai hay trong kinh Pháp Hoa nói ai cũng có tri kiến Phật. Nhà thiền nói ai cũng có tánh giác. Cho nên muốn thành Phật cũng tự mình, muốn không thành Phật cũng tự mình. Muốn không thành Phật thì cứ ra ngoài cổng mà tranh danh đoạt lợi, gây gổ với nhau để gây thù kết oán, nợ nần vay trả, trả vay đời này đời khác, không biết chừng nào xong.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Khi hiểu đạo rồi, chúng ta nhìn lại quá trình mình đã lầm mê, đã trôi dạt trong luân hồi sanh tử - nói một từ cho thẳng thừng - quả thật là ngu. Chuyện không đáng mà mình lại chấp trước, rồi gây gổ tạo nghiệp để phải gặp gỡ vay trả mãi. Quí vị kiểm điểm lại trong đời sống của mình xem, Phật nói khổ nhất là vô minh, là bị luân hồi sinh tử, chứ không phải khổ vì thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu tình thương... Phật nói chúng ta ngu đúng quá, phải không?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify"> Nếu khôn mình không làm những điều đó. Người khôn lo phát huy tánh giác của mình, ai thèm chạy theo mấy thứ kia. Đằng này mình mê, cứ vớ ba cái mớ Phật nói là bùn lầy, rác rưởi mà xài, còn ngọc ngà có sẵn lại không biết tới. Tu hành mà nói ngu riết tôi sợ bị quả báo, cái miệng nói bậy, cho nên phải kiêng chữ ấy. Thật ra không biết dùng từ gì diễn tả cho hết được những mê lầm của mình. Không nói ngu thì cũng nói dốt, nói dở, nói kém, nói không sáng nên mới như thế. Chứ mình sáng, mình giỏi, mình tỉnh táo, bình an thì có gì đâu để phiền não khổ đau!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngày xưa trong thời thịnh Đường chuyển sang thời Tống Nho, hầu hết các nhà nho đều cho học thuyết của mình là vua trên đời, không ai hơn nỗi. Nhưng khi gặp thiền sư các vị đa số quy hàng hết. Trong số đó có ông Bạch Lạc Thiên còn gọi là Bạch Cư Dị làm quan nổi tiếng. Năm đó ông gặp Ô Sào thiền sư, là một nhân vật tu hành đặc biệt. Ngài tìm chảng ba cây, lót rơm làm chỗ ngồi thiền trên đó nên thời gọi là Ô Sào. Ô Sào là ổ quạ. Bạch Lạc Thiên mới trấn nhậm vùng đó, nghe danh ngài nên tìm tới. Thấy thiền sư trên chảng ba cây, ông ngước lên hỏi:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Hòa thượng ngồi chi chỗ nguy hiểm vậy?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài Ô Sào đáp:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Chỗ này đâu có nguy hiểm, chỗ của ông mới nguy hiểm chứ!
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Bạch Lạc Thiên nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Hòa thượng nói sai rồi. Chỗ tôi làm sao nguy hiểm. Tôi là đại quan thân tín triều đình. Tôi đi ra tiền hộ hậu ủng, đi vào kẻ đón người nghênh...
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Vậy là ông không biết nước lửa đang xâu xé trong thân, mạng sống thay đổi từng ly, nguy nhiểm vô cùng mà ông chẳng chuẩn bị gì cả.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Thế thì xin Hòa thượng cho một bài pháp.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài Ô Sào đọc bài kệ:
<p style="padding-left: 56px;">
<BR>Chư ác mạc tác
Chúng thiện phụng hành
Tự tịnh kỳ ý
Thị chư Phật giáo.
<BR>Dịch:
<BR><I>Các điều ác chớ làm
Gắng làm những việc lành
Thanh lọc ý chí mình
Đó lời chư Phật dạy.</I>
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ông thưa:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Bài pháp này đứa con nít tám tuổi cũng thuộc.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngài Ô Sào trả lời:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Đứa con nít tám tuổi cũng thuộc, nhưng ông già tám mươi tuổi làm chưa xong.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ông cúi đầu hổ thẹn. Vậy là hôm đó Bạc hLạc Thiên học được pháp của thiền sư rồi.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Người ta cứ nghĩ xuất gia hoặc đệ tử của Phật, phải tu những pháp gì siêu xuất như nhịn đói, ngủ ngồi, hoặc hành khổ hạnh. Cho đó là cứu cánh. Nghĩ như vậy là sai lầm. Phật dạy thanh lọc ý của mình là tu. Những lăng xăng điên đảo, vọng tưởng ngược xuôi, cái mà từ nhiều đời chúng ta không làm chủ được, bây giờ thanh lọc, điều động nó. Đó mới là gốc của sự tu. Mình tu, nhiều khi có những việc lớn lao quá làm không nổi, như người ta rủ cất chùa nghe nói đâu mấy tỷ bạc, mình thua, thì thôi làm việc nhỏ. Tu từ ý của mình, ý phóng bậy là chặt. Ý lăng xăng điên đảo dừng lại. Tới chừng nào nó thuần thục, biểu gì nó làm nấy thì an ổn. Pháp tu như thế giản dị quá, ai tu cũng được.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Kiểm lại ý của mình, làm chủ ý của mình, đừng để nó lăng xăng. Hòa thượng dạy vừa khởi dấy lên niệm gì, mình làm chủ được, không bị nó lôi kéo là có định. Biết nó không thật nên không chạy theo nó là có tuệ. Định tuệ hiện tiền là pháp tu của Lục Tổ Huệ Năng. Đây là pháp tu tối thượng. Chúng ta phải có một thái độ dứt khoát, phải gan dạ. Đừng bao giờ bị động bởi bất cứ những gì xung quanh. Ví dụ bữa khuya, ba giờ thức dậy ngồi thiền. Nghe tiếng kẻng ai nấy đều thức dậy rửa mặt, uống chung trà cho ấm, đi tới đi lui xong vô ngồi thiền thoải mái. Nhưng hồi chiều hôm qua làm việc mệt quá, bây giờ ba giờ dậy không nổi, bây giờ phải làm sao? Một là nằm luôn, hai là ráng dậy. Ráng dậy thì ngồi "khen Phật", Phật không biểu khen mà mình cứ khen hết mình. Gật gù liên hồi. Nếu không dứt khoát mãnh tỉnh, chiến thắng cơn buồn ngủ, ngồi nghiêm chỉnh tỉnh táo, sáng suốt là mình mất đi một giờ làm Phật rồi.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Ngủ mê là gốc si mê, thiền sư nói là đi trong hang quỷ. Chúng ta biết sợ như vậy mà phấn chấn lên. Cho nên hôm nào quí vị thấy hơi dã dượi trong người thì thức dậy rửa mặt, uống trà cho tỉnh táo, đi qua đi lại mạnh mẽ lên rồi bắt đầu lên ngồi thiền. Nghiêm chỉnh! Đau cũng ngồi không đau cũng ngồi. Buồn ngủ cũng ngồi không buồn ngủ cũng ngồi. Cứ ngồi như thế. Chừng nào nghe kẻng xả thiền mới xả thiền. Xả thiền xoa bóp đàng hoàng rồi tụng kinh hồi hướng. Hạ quyết tâm như vậy mới có nề nếp. Chính nề nếp này giúp quí vị phát huy được đạo lực, tăng trưởng sức tỉnh giác để rồi hưởng được an lạc. Tu hành không phải khó, chỉ cần chúng ta có ý chí và quyết tâm mạnh mẽ là được.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Có vị thiền sư đó dạy đệ tử rất bình thường. Ngài không thăng tòa thuyết pháp, mỗi ngày chỉ đi quét lá trồng cây, dọn dẹp như chúng thôi. Có người đệ tử trong xóm lò rèn. Bữa đó ông giận vợ, lên thưa với Thiền sư:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Bạch Thầy con muốn tu.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Ông làm nghề gì?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Bạch Thầy, con làm nghề lò rèn.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Rèn làm sao?
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Có ống bể, có bể nước, có ống thụt. Mấy thỏi sắt này con thụt trong ống bể,nung lọc sao cho nó thành những vật thuần kim loại rồi mới rèn, đập ra, trui thành món đồ tốt.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Thiền sư nói:
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">- Được rồi! Tôi chỉ ông về tu nghe. Cũng giống như muốn có món đồ tốt, ông lọc hết cặn bã trong thỏi sắt ra, bây giờ muốn thành Phật, ông hãy lọc hết cặn bã trong lòng ra đi. Bữa nay ông giận vợ, lọc. Sáng giờ bỏ không ăn cơm, lọc. Tất cả những thứ đó lọc hết đi, tự nhiên có món dồ tốt chứ gì. Đó là tu.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Thiền sư dạy tu như thế dễ quá, phải không? Đừng giận đừng hờn, đừng đem cái gì vô thêm, đừng chạy theo, đừng mắc mứu, phải buông đi, bỏ hết đi thì an lạc. Cho nên càng tu phải càng vui mới được. Tu mà ủ rũ, héo hon là tu không dúng, tu sai, phải sửa lại. Trong những ngày đầu Xuân này, bắt đầu nhiều sự kiện mới. Một thế kỷ mới, một thiên kỷ mới, Phật tử chúng ta cũng bắt đầu có nhiều cái mới. Hy vọng trong tinh thần tu hành của người con Phật, quí vị luôn nhớ cho, chúng ta phải dứt khoát, mạnh mẽ hạ quyết tâm, gan dạ tu hành để thành Phật.
<P style="TEXT-INDENT: 25pt; TEXT-ALIGN: justify">Chúng tôi chúc quí vị tu hành thành Phật, chứ không thành cái gì khác. Tu là để sống lại với tánh giác, với ông Phật của mình, chứ không phải cầu kính bên ngoài. Chúc quí vị thành công.
</span></span>