Sống Đạo với từ “Bệnh Duyên”
Trên tinh thần Phật giáo, Phật tử chúng ta hãy dùng từ “bệnh duyên” thay cho các từ bệnh, bệnh tật, đau bệnh… thường dùng, để trước hết là cảm nhận sự vi diệu của đạo Phật, và sau đó, giúp ích cho mình trên con đường tu tập.
Trong một dịp phỏng vấn một vị Thượng tọa về những Phật sự sẽ làm khi bình phục sau một thời gian bệnh nặng kéo dài, lời đề dẫn do tôi viết có mệnh đề “sau một thời gian chịu đựng bệnh tật trầm trọng”, đã được vị thượng tọa sửa lại bằng một từ rất nhẹ nhàng: “bệnh duyên”.
Đây là lần đầu tiên tôi nghe đến từ này, có lẽ vì việc đọc sách Phật còn chưa nhiều. Từ “bệnh duyên” đã chinh phục tôi ngay khi được vị thượng tọa nói ra.
“Bệnh duyên” dù còn mới lạ, nhưng tôi nhận thấy ngay bằng cảm tính rằng đó là một từ tích cực như “thuận duyên”, “cơ duyên”, “nhân duyên”, “phúc duyên”…
Nay thì lại có “bệnh duyên”.
Cái hay của từ này nằm ở nhiều chỗ. Trước hết, đó là cái nhìn lạc quan của người theo đạo Phật đối với sinh lão bệnh tử.
Với từ “bệnh duyên”, người viết nhớ lại một bài thơ thiền đời Lý:
“Sinh lão bệnh tử
Lẽ thường tự nhiên
Mê thì cầu pháp
Hoặc thì cầu thiền”
Như vậy, thì tất nhiên, bỏ đi mệnh đề “chịu đựng bệnh tật trầm trọng” mà thay vào từ “bệnh duyên” cũng là “lẽ thường tự nhiên”. Chưa bao giờ tôi thấy khái niệm bệnh, điều mà mọi người đều sợ hãi, lại được nhìn nhận một cách gần gũi, dễ mến và có lẽ… thiện cảm đến thế.
Chúng ta vẫn nghe từ “nghịch duyên”, “chướng duyên” trong nhà Phật. Theo sự cảm nhận chủ quan, cảm tính của tôi những từ nói trên vẫn không hề hàm chứa nội dung thiện cảm, mà ngược lại, nó có màu sắc tiêu cực, trách móc, khó chịu.
“Bệnh duyên”, dù mới nghe, tôi vẫn cảm nhận đó là một từ, không phải là một cụm từ và hơn nữa, có nhiều nét nghĩa.
“Bệnh duyên” vẫn là một thứ chướng duyên, nghịch duyên, vì là bệnh thì không sao là thuận lợi được, mà là sự tương phản, trái nghĩa với sự thuận lợi. Nhưng thành tố “bệnh” đặt cạnh thành tố “duyên” lại tạo cho từ một nét nghĩa tích cực, lạc quan.
Bệnh trở nên nhẹ nhàng hơn, gần gũi hơn, thân thiện hơn và có lẽ hữu ích hơn.
Nếu “nghịch duyên”, “chướng duyên” là những cái gì đó ngăn trở hành giả tu tập, thì bệnh, nhìn nhận như một thứ “duyên”, lại có tác dụng giúp người tu tập ý thức hơn về lẽ thật của cuộc đời sinh lão bệnh tử, tạo nên hoàn cảnh khiến cần phải tu tập nhiều hơn nữa, tinh tấn nhiều hơn nữa.
Bệnh không phải là tai họa, là ách nạn, là thứ hành hạ con người, mà ở đây nó trở nên dịu dàng, hữu ích như một thứ duyên để mà chúng ta tu.
Ai trong chúng ta cũng đều bệnh, đã bệnh và có thể sẽ bệnh nặng, bệnh khổ sở, bệnh đau đớn, nhưng nếu không gọi bệnh chỉ là bệnh, mà là “bệnh duyên” thì thật là có ích lợi.
Ngay từ “bệnh duyên” đã là một liều thưốc chữa bệnh. Bệnh không phải chỉ là bệnh mà là một thứ “duyên” đó thôi. Duyên để nhìn cuộc đời bằng con mắt Phật, để nhìn thấy động lực để cho chúng ta thức tỉnh với những lạc thú giả tạm, ảo ảnh của thế gian.
Tôi và có lẽ cũng như nhiều người khác đã từng ra sức làm công quả, tạo phước đức để cầu được khỏi bệnh. Những việc làm mong cầu này, có lẽ số đông trong chúng ta chỉ thấy trước mắt mục tiêu khỏi bệnh, mà không thấy “bệnh duyên”, tức là cái thúc đẩy chúng ta phải tạo phúc báo, công đức.
Vì vậy, “bệnh duyên” hữu ích quá đi chứ. Đó là “thuận duyên”, chứ không phải “chướng duyên”, “nghịch duyên”…
“Bệnh duyên” chỉ là việc trong một dòng nước xuôi, mà nếu ý thức được điều đó, chúng ta có thể mau chóng tiến đến giải thoát.
Thành tố “duyên” trong “bệnh duyên” không phải là lớp đường bọc ngoài thành tố “bệnh”, để mọi người dễ nuốt trôi yếu tố “bệnh” quá cay đắng. “Duyên” trong “bệnh duyên” là một cách nhìn, một cách lý giải đối với bệnh. Và điều đó giúp người bệnh không còn thấy bệnh là bệnh theo tinh thần đạo Phật.
Trên tinh thần Phật giáo, Phật tử chúng ta hãy dùng từ “bệnh duyên” thay cho các từ bệnh, bệnh tật, đau bệnh… thường dùng, để trước hết là cảm nhận sự vi diệu của đạo Phật, và sau đó, giúp ích cho mình trên con đường tu tập.
MT
http://www.phattuvietnam.net/doisong/nghethuatsong/14879.html
