- Tham gia
- 27/11/06
- Bài viết
- 423
- Điểm tương tác
- 79
- Điểm
- 28
Trích Chú giải Bộ Phân tích:
CHƯƠNG: MÃNG XÀ PHẨM
[Uragavagga]
CHƯƠNG: MÃNG XÀ PHẨM
[Uragavagga]
I.1 Chú giải chuyện ngạ quỉ “PHƯỚC ĐIỀN”
[Khettūpamāpetavatthuvaṇṇā]
Đang khi lưu lại tại điểm ‘Cho Sóc Ăn’ tại Khu Rừng Trúc trong thành Rājagaha, Đức Phật đã thuật lại[1] chuyện kể liên quan đến một Ngạ Quỉ trước kia là con trai của một thương gia giàu có.
Người ta kể lại rằng trong thành Rājagaha có một thương gia rất giàu có, sở hữu một tài sản kếch xù, có rất nhiều của cải, có nguồn vật chất rất dồi dào và vô số kotis[2] tài sản tích lũy được. Chính vì ông ta có được số tài sản to lớn như vậy, thế nên đơn giản ông nổi tiếng với tên gọi là Mahadhana-setthi (Đại Trượng Phu)[3]. Ông chỉ có cậu con trai duy nhất là người ông rất yêu mến và chiều chuộng. Khi cậu con trai đến tuổi trưởng thành cha mẹ suy nghĩ, ‘ Nếu con trai ta có tiêu xài một ngàn đồng tiền mỗi ngày, cả trăm năm sau số tài sản ta tích lũy được cũng không thể cạn kiệt. Hãy để con ta hưởng những gì ta có được tùy thích chẳng cần bắt con trai chúng ta phải nhọc thân mệt trí học hành một nghề kiếm sống làm chi.’ Họ chẳng bắt cậu học một nghề gì và khi cậu đã đến tuổi lập gia đình họ đã cưới cho cậu một cô dâu thuộc gia đình tốt, trẻ trung được phú cho một sắc đẹp và hấp dẫn lạ lùng, nhưng nàng rất lôi cuốn và chểnh mảng những việc siêu nhiên. Khi chàng hưởng thụ tình yêu với nàng, chẳng bao giờ chàng đề ra cho dù chỉ một suy nghĩ gì về Phật Pháp cả và hai đứa đã bị các vị sa môn và các vị bà la môn và những người vị vọng trong thành bất kính và vây quanh vô số những kẻ bất lương. Chàng trai đã thụ hưởng khoái cảm và gắn kết mật thiết với ngũ giác tham dục, mù quáng, cuồng nhiệt theo đuổi dục lạc. Và chàng đã trải qua quãng thời gian của mình như vậy.
Khi cha mẹ chàng qua đời, cậu ta đã lãng phí hết tài sản cho người gái nhẩy và ca sĩ sử dụng để thỏa lòng sung sướng. Chẳng bao lâu sau số tài sản đó đã bị mất sạch nhưng cậu vẫn cứ xoay sở kiếm sống bằng cách vay mượn. Khi cậu không thể vay mượn được nữa và bị các con nợ thúc bách đòi thanh toán nợ nần. Chàng đã đưa cho họ mảnh đất trồng tỉa và cả ngôi nhà cậu đang ở... và cư trú trong một cơ sở từ thiện trong cùng thành phố đó, cậu ăn bất kỳ thứ gì kiếm được sau khi đã rảo quanh khất thực khắp nơi trong tay cầm chiếc tô.
Một ngày kia có một số tên trộm tụ lại nói với cậu, “Coi kìa chàng trai trẻ, tại sao cuộc sống của cậu lại ra nông nỗi này? Cậu đang còn trẻ [4] và lại có sức khoẻ tốt, nhanh nhẹn và có khả năng. Tại sao lại sống như người cụt chân cụt tay vậy? Nào lại đây! bằng cách theo chúng ta đi ăn trộm, chàng có thể lấy lại của cải của người khác và sống cuộc đời trong an nhàn tiện nghi sung sướng.’ ‘Tôi không biết ăn trộm,’ cậu đáp lại. “Tốt thôi” chúng ta sẽ dạy cậu phải làm gì cậu chỉ cần thực hiện những gì chúng ta chỉ cho.’ Mấy tên trộm nói, “Được rồi.” Cậu đồng ý và đi theo bọn chúng, mấy tên cướp dúi vào tay cậu một chiếc gậy to, bảo đột nhập vào căn nhà và khi chúng cũng vào theo, chúng đặt cậu ta đứng ngay lối đi phụ dặn rằng, “Nếu thấy bất kỳ kẻ nào chạy đến đây, dùng cây gậy này đánh cho đến chết, “Mù mắt vì si mê và dại dột và chẳng còn phân biệt điều tốt điều xấu, cậu đứng đó nhìn quanh xem có người nào tiến lại gần chăng. Đang khi đó mấy tên trộm đột nhập vào căn nhà và lấy đi bất kỳ điều gì chúng có thể tra tay và chạy trốn đi khắp tứ phía. Ngay khi chúng bị phát hiện đang xuất hiện trong căn nhà đó, người chủ nhà trổi dậy chạy rất nhanh và tìm kiếm[4] khắp nơi, họ nhìn thấy cậu đang đứng ngay tại cửa ngạch là nơi những tên trộm đã đột nhập vào trong nhà. “Đây rồi đồ ăn trộm xấu xa!’ bọn họ gào lên và túm cổ hắn và lấy ngay chiếc gậy to tướng đập lên đầu lên tay chân cậu ta. Họ đã dẫn cậu ta đến trình diện nhà vua nói rằng, “Tâu bệ hạ, đây là tên trộm đã bị tóm ngay tại lối nghách trong nhà chúng tôi.” “Hãy chặt đầu hắn đi,” nhà vua ra lệnh cho lính canh thành phố, “tuân lệnh, tâu bệ hạ.” Lính canh lên tiếng và túm lấy cánh tay hắn ta trói ra đàng sau, với một vòng hoa Kanavira mầu đỏ[5] buộc vào cổ hắn và đổ đầy bụi gạch[6] lên đầu hắn, rồi đánh túi bụi bằng roi da trên đường dẫn đến đoạn đầu đài dọc theo những lối đi có tiếng trống[7] sử tử khua vang, hắn bị dẫn đi hết con đường này tới con đường khác, băng qua hết ngã ba này đến ngã ba khác, trong tiếng hô hào vang dội. “Đây là tên cướp đã bị tóm trong thành phố!”
Bấy giờ trong thành phố đó có một nàng gái điếm tên là Sulasā đang đứng trên ban công lâu đài và nhìn thấy hắn bị lôi đi xử tử như vậy. Thông qua quá khứ cô ta đã quen biết hắn, lòng thương xót đối với hắn nổi lên trong nàng nghĩ rằng, “Người này đã được hưởng biết bao nhiêu phồn vinh phú quí trong thành phố này giờ đây lại phải trải qua nỗi bất hạnh khủng khiếp như vậy và phải chịu cảnh ngộ khốn nạn đến thế!’ Nàng liền đưa cho chàng một ít bánh ngọt và nước uống và yêu cầu lính canh thông báo, “ Xin các ngài hãy dừng chân lại đôi chút [5] cho đến khi gã đàn ông này ăn xong mấy miếng bánh và uống hết chén nước này.’ Bấy giờ trong khoảng thời gian sự việc diễn ra, có trưởng lão Mahāmoggalāna đã nhận ra cảnh ngộ của cậu ta khi ngài dùng thiên nhãn[8] dò xét cõi thế gian, tâm trí ngài thương cảm do lòng từ mẫn và suy nghĩ rằng, “Người này đã không làm bất kỳ phước báu nào, mà chỉ làm những nghiệp bất thiện. Vì thế cho nên hắn phải xuất hiện nơi hỏa ngục. Nhưng nếu ta đến gặp hắn tại đó mà hắn lại cho ta ăn số bánh ngọt và uống chén nước kia, hắn sẽ xuất hiện nơi các chư thiên[9] nơi cõi thế gian này. Quả là điều tốt lành nếu như ta có thể giúp được chàng.’Và ngài xuất hiện trước gã đàn ông đó khi bánh ngọt và nước được đem tới cho hắn.’ Khi thấy vị trưởng lão hắn suy nghĩ với lòng thành kính trong lòng. “Đối với ta ăn những bánh ngọt này và uống ly nước này có lợi ích gì, đàng nào ta cũng phải chết? Nhưng những thứ này có thể trở thành lương thực ăn đàng cho kẻ nào đi vào thế giới bên kia.’ Thế rồi hắn truyền đưa bánh ngọt và ly nước cho vị trưởng lão. Với mục tiêu gia tăng lòng tịnh tín nơi anh ta, vị trưởng lão[10] đã đến ngồi ngay vị trí hắn đã nhìn thấy ngài và ăn bánh ngọt, uống nước rồi ra đi. Những tên đao phủ dẫn hắn đến đoạn đầu đài và chặt đầu hắn. Cho dù cậu ta đáng được tái sanh nơi cõi[11] Devaloka thù thắng nhờ phước báu cậu đã làm cho trưởng lão với tịnh tín đối với trưởng lão Moggallāna, là phước điền vô song khi cậu nghĩ rằng, “Chính nhờ có nàng Sulasā mà ta mới có được phước báu này.’ Những ý nghĩ của câu vào lúc lâm chung đã lấm nhơ bằng những cảm thọ yêu mến [12] đối với Sulasā và chính vì thế cậu đã tái sanh nơi cõi thấp hơn, xuất hiện như là một thần mộc trong một cây đa cổ thụ[13] giữa một khu rừng rậm trên đỉnh núi đầy bóng râm mát.
Người ta kể lại rằng, nếu ở tuổi thanh xuân mà cậu làm việc chăm chỉ và chăm sóc đến gia hệ của mình, thì chắc chắn cậu sẽ trở nên một người tối thắng trong số những nhà lái buôn giàu có trong thành phố này, ngược lại nếu như ở vào tuổi trung niên, cậu ta sẽ trở nên những thương nhân giàu có bậc trung và nếu vào tuổi già hẳn cậu sẽ được vào số những thương nhân loại thấp. Tuy nhiên, nếu trong tuổi thanh xuân, chàng trai đó đã xuất gia thì hắn có thể trở thành một vị A-la-hán, ngược lại nếu ở vào tuổi trung niên cậu có thể trở thành một vị bất lai, hay là một vị nhất lai, và nếu trong tuổi già thì cậu có thể trở thành một người nhập lưu.[14]Nhưng họ đã nói rằng thông qua cách kết bạn với những kẻ bất lương cậu ta đã trở nên bất nhã và đã nhận được phẩm hạnh bất thiện và trác táng với các mụ đàn bà và đã ăn uống với họ. Do đó đến thời gian ấn định hắn đã mất hết của cải và lâm vào cảnh cùng cực lớn lao đến như vậy.
[6]Thế rồi sau này chàng ta nhìn thấy Sulasā đang đi vào công viên. Tràn trề dục vọng và uớc muốn thoả mãn, chàng đã khiến cho nàng choáng ngợp mờ cả mắt,[15] chàng đã đưa nàng vào chính cõi của chàng và sống thân mật trong đó trong suốt bảy ngày và rồi tỏ lộ danh tính của chàng cho nàng biết. Vì không thể gặp lại được nàng nữa, mẹ nàng đã đi lang thang khắp nơi than khóc thảm thiết. Khi dân chúng nhìn thấy bà, họ nói rằng: “Trưởng Lão Mahāmoggallāna đáng kính, người có các phép thần thông và vẻ oai lực hiếm thấy. Rất có thể ngài đã biết con gái của bà đang ở đâu. – bà nên đến ngài mà hỏi xem sao’ “Tốt lắm, hỡi thần dân tốt lành” bà ta lên tiếng trả lời lại và tiến đến gặp vị trưởng lão và hỏi ngài về sự việc đó. Vị trưởng lão nói, “Bà sẽ được gặp lại con gái đang ngồi trong mé góc hội trường khi Đức Phật còn đang diễn giải Phật Pháp trong thiền viện Mahāvihāra[16] trong Khu Rừng Trúc trong suốt bảy ngày kể từ lúc đó’. Thế rồi Susalā nói với vị Devaputta rằng, “Đối với tôi cư trú nơi cõi của ngài thật không thích hợp chút nào; hôm nay là ngày thứ bảyvà mẹ tôi đã không thể nhìn thấy tôi, bà sẽ vô cùng buồn bã và sầu khổ. Thưa chư thiên cảm phiền đưa tôi trở lại với mẹ và khi Đức Phật còn đang diễn giải Phật Pháp trong Khu Rừng Trúc và để nàng ở mé góc hội trường rồi đứng nấp trong đó khiến nàng không thể nhìn thấy. Thế rồi chúng sanh nhìn thấy Sulasā xuất hiện liền nói rằng, “Hỡi Sulasā yêu, con đi đâu trong mấy ngày qua?” Mẹ nàng đã không nhìn thấy nàng và đã trở nên quá bồn chồn lo lắng và sầu khổ giống như người mất trí, nàng nói với người thanh niên đã theo đuổi những việc làm bất thiện trên đường đi đó và đã không thực hiện phước báu bao giờ lại có thể tái sanh thành một chư thiên? Sulasā đáp lại, “Chàng đã dâng cho vị trưởng lão đáng kính Mahāmoggallāna những chiếc bánh ngọt và ly nước con đã đưa cho chàng; chính nhờ phước báu này chàng đã tái sanh thành chư thiên.’ Khi dân chúng nghe thấy vậy, lòng họ tràn ngập vui mừng và kinh ngạc và họ cảm nhận[17] được niềm vui khôn siết và thoả mãn trong suy nghĩ ‘các vị A-la-hán qủa thật chính là phước điền – chỉ một việc phục dịch nhỏ nhoi nhất thực hiện cho các ngài cũng khiến cho chúng sanh tái sanh thành chư thiên.’
Các vị Tỳ kheo đem vấn đề này thưa với Đức Phật trong khi đó ngài thốt lên những đoạn kệ sau đây liên quan đến nhu cầu nổi lên:
1.Các vị A-la-hán giống như phước điền. Người trồng tỉa giống như kẻ bố thí; hạt giống trông tựa việc thực hiện phước báu; mọi chánh quả từ đó khởi sanh.
2.[7] Hạt giống, thửa ruộng và việc trồng tỉa các Ngạ quỉ cũng như các chư thiên cũng khát khao muốn có đối với những nguời bố thí; ngạ quỉ thì tận dụng phước báu còn thí chủ nhờ giới đức mà tiến thân.
3. Sau khi đã thực hiện phước báu ngay tại nơi đây những điều thiện và kính cẩn các ngạ quỉ đã thực hiện nghiệp phước đó. Chàng đã tiến vào chốn thiên cung.
