Đệ Tử Qui giảng giải

[imported_gioidinhhue]

Xin chào các vị! Trước khi còn chưa giảng đến “Đệ Tử Qui”, tôi nghĩ trước tiên chúng ta phải xây dựng một quan niệm chính xác.

Quan niệm vì vậy? Có rất nhiều người hiểu lầm cho rằng ở trong xã hội văn minh hiện tại, khoa học kỹ thuật cao, hưởng thụ vật chất đầy đủ, văn hóa truyền thống đã không còn phù hợp với trào lưu nữa. Cho nên có rất nhiều những văn hóa tinh túy của cổ thánh tiên hiền lưu truyền lại, có thể nói là bị người vứt bỏ, rất nhiều người đều không biết được những trân quý của bảo tàng này. Nhất là trong một hai trăm năm gần đây, Trung quốc gặp phải động loạn rất lớn, rất nhiều đạo đức truyền thống văn hóa đều ở ngay trong thời đại động loạn này, bị phá hoại gần hết. Nhất là đạo đức, đạo giáo, ở ngày nay có thể nói là đã hòan tòan mất đi. Rất nhiều người cũng đã cảm thán, xã hội ngày nay không an định, con người ở trong đời sống mông lung, không biết do đâu mà ra, có thể nói là mờ mịt vô tri.

Chúng ta lại xem tình hình của thế giới, chúng ta cũng có thể từ nơi cục diện xảy ra gần đây nhất, cảm nhận sâu sắc tai nạn của thế giới này, ngày một nghiêm trọng hơn, có rất nhiều người có lòng nhân từ cũng vì thời đại trào lưu như thế này mà lo lắng. Chúng ta cũng tin chắc, nếu như không cố gắng cứu vãn xã hội này, thì lo rằng thế giới này sẽ xấu hơn.

Chúng ta đều biết, con người khi vừa sinh ra, gần rũi với mình nhất chính là gia đình, có một gia đình tốt đẹp, mới có thể thai giáo tốt nhất cho thế hệ sau. Cho nên hiện tại chúng ta xem thấy động loạn xã hội, chúng ta có thể nói do gia đình không kiện toàn. Chúng ta phải làm như thế nào để cải thiện xã hội này, phải nên bắt tay vào từ nơi giáo dục, mà giáo dục là nền móng căn bản nhất, là xây dựng ngay trong gia đình. Cho nên giáo dục gia đình là căn bản trong tất cả giáo dục, có được gia đình giáo dục tốt, mới có thể có giáo dục của học đường, giáo dục xã hội mới có thể phát huy thêm một bước nữa. Cho nên ngày hôm nay, vì sao chúng ta phải giảng “ Đệ Tử Qui”? cũng chính là lý do này.

“ Đệ Tử Qui” nó là một quyển sách dạy chúng ta một số nền tảng qui phạm làm thế nào để làm người. Mỗi một người có thể hiểu rõ bạn phải nên làm người như thế nào, không những tu thân của cá nhân bạn sẽ có được tiến bộ, ở trong nhà cũng sẽ có được hạnh phúc mỹ mản, con cháu cũng đều có thể được hưng vượng, đều có thể có được những con hiền cháu thảo tốt đẹp ưu tú nhất.

Cho nên vào thời xưa, họ rất chú trọng đến giáo dục trẻ thơ, từ nhỏ thì đã biết được phải làm thế nào dạy tốt trẻ nhỏ. Vì sao họ xem trọng đến như vậy? bởi vì trẻ nhỏ khi vừa mới sinh ra, nó chưa bị ô nhiễm xã hội, nó rất thuần khiết. Vào lúc này nếu bạn dạy bảo nó cho tốt, bạn dạy nó thiện, thì nó chính là thiện; bạn dạy nó ác, nó liền biến thành ác. Bạn dạy nó đọc sách, thì nó sẽ đọc làu làu trên miệng; bạn dạy nó thương yêu anh em chị em, nó sẽ biết thương yêu. Bạn kể chuyện đời xưa cho nó nghe, nó có thể ghi nhớ nằm lòng. Cho nên nếu như để lỡ một giai đoạn học tập này của đứa bé, thì thật là đáng tiếc.

Chúng ta cũng đã xem thấy có rất nhiều gia trưởng lo lắng muôn phần, cảm thấy con cái của mình rất khó dạy, không biết phải dạy như thế nào; cũng rất bâng khuâng trong xã hội có nhiều mê hoặc đến như vậy, cho dù trong nhà cố gắng dạy, đều lo sợ không thể đề kháng nổi cám dỗ của bên ngoài. Cho nên ở trong tình huống như thế này, nếu như mỗi một gia trưởng đều có tâm tỉnh ngộ. Cái gì là tâm tỉnh ngộ? Có loại ý thức quan tâm lo lắng đó, đem con cái của mình từ trong nhà, phải từ nơi căn bản mà làm. Mỗi một người làm gia trưởng, họ đều có thể làm như vậy, tiến thêm một bước nữa, làm gia trưởng cũng học “ Đệ Tử Qui”, bạn phải có thể lấy mình làm gương, làm ra gương mẩu tốt nhất, để con cái bắt chước, như vậy có thể nói là cùng nhau được lợi ích.

Cho nên, con người cả đời điều quan trọng nhất là phải biết cách làm người; không biết làm người, thì đời này cũng không xem là có được thành tựu tốt. Làm người căn bản chủ yếu nhất, phải từ nơi Hiếu Để mà làm, hôm nay là bắt đầu vì mọi người giảng giải “ Đệ Tử Qui”.

[Đệ Tử Qui] ba chữ này, chúng ta có thể hiểu được một cách rất rõ ràng, “ Đệ Tử” chính là chỉ học sinh, cũng chính là con cái của cha mẹ, nếu nói rộng hơn, đệ tử có thể nói là mỗi một người. Vì sao vậy? chúng ta nói “ sống đến già, học đến già”, con người, có thể nói cả đời đều đang học tập, nếu là đều đang học tập, thì lý đương nhiên chính là học sinh. Không luận già trẻ, mọi người đều nên cùng nhau học tập xem cái gì gọi là “ Đệ Tử Qui”? “ Qui” là ý gì vậy? chính là qui phạm, đạo lý, làm người nên hiểu đạo lý, làm người nên tuân thủ qui phạm. Chúng ta từ nơi ba chữ này liền có thể biết được dụng ý của quyển sách này là ở đâu? Chính là dạy chúng ta phải làm một người lương thiện, làm một người biết hiếu thuận cha mẹ, làm một người có lễ phép.

Thượng nhân Thượng Tịnh Hạ Không tôn kính.
Cư Sĩ Đại Đứcương Thục Phương giảng giải
Cẩn dịch: Vọng Tây Cư Sĩ.

http://tinhkhongphapngu.net/bai_giang/?id=129

 

[imported_gioidinhhue]

(Đệ Tử Qui giảng giải - Phần 2)

Tổng Mục (Đệ Tử Qui giảng giải - Phần 2)

8/24/2009 3:05:19 AM

Một quyển sách mở đầu của nó luôn có tổng mục, tổng mục chính là tổng cương lĩnh. Xem thấy tổng cương lĩnh chúng ta liền có thể biết rõ ràng nội dung của nó muốn nói là gì.

Vậy “ Tổng mục” phác họa ra quyển sách “ Đệ Tử Qui” này cương lĩnh chủ yếu nhất có những mục nào?

Quyển sách “ Đệ Tử Qui” này có thể nói hòan tòan dung nhập tinh hoa kinh điển của nhà Nho. Từ trong “ Học Nhi Thiên” trích lục ra một chương gọi là “ Đệ tử nhập tắc hiếu, xuất tắc đệ, cẩn nhi tín, tấn ái chúng, nhi thân nhân, hành hửu dư lực, tắc dỉ học văn”.Từ nơi chương này mà tiết lục ra, cũng chính là nhà Nho dạy bảo tất cả học trò, đệ tử, phải nên làm thế nào dốc hết bổn phận của một người. Sau đó triển khai ra xem, thì hòan tòan đều là dạy chúng ta làm thế nào thực tiễn. Chúng ta sau khi hiểu rõ cương lĩnh của “ Đệ Tử Qui” rồi, chúng ta cũng phải thâm nhập nghĩa lý của nó, có thể thông hiểu được nội dung nghĩa lý của nó là gì, chúng ta mới có phương pháp để thực hành.

Đệ tử qui. Thánh nhân huấn

Chúng ta vừa nhắc đến “ Đệ Tử Qui”chính là từ ( Luận Ngữ. Học nhi thiên) mà tiết lục ra, hòan tòan đều là Kinh Điển quan trọng của nhà Nho trong đó. Chỗ này nói “ Thánh nhân huấn” , chúng ta từ nơi nghĩa hẹp mà nói chính là Khổng Lão Phu Tử; từ nghĩa rộng mà nói, chúng ta đều biết, phàm hễ là cổ thánh tiên hiền, liệt tổ liệt tông, chỉ cần các ngài có điển phạm tốt, các ngài có lập giáo dạy cho thế hệ sau, đáng để cho người sau chúng ta học tập, chúng ta đều có thể gọi là “ huấn từ, huấn dụ”. Cho nên chỗ này chúng ta nói đến, là có phạm vi, thánh nhân đã nói đến là chỉ “Chí Thánh Tiên Sư Khổng Lão Phu Tử”, Khổng Phu Tử dạy chúng ta phải nên làm thế nào, từ nơi gia đình, từ chính ngay bản thân mình mà làm. Nên ngài nói đến:

Thủ Hiếu Để. Thứ Cẩn Tín

Trước tiên, điều quan trọng nhất, chúng ta phải biết bắt tay vào từ nơi “ Hiếu Để”. Chúng ta đều biết, thân thể của chúng ta có từ cha mẹ, nên gọi là “ thân thể phát phù, thọ chi phụ mẫu, bất cảm hủy thương, hiếu chi thai dã”. Chúng ta tuy là đã biết rất sâu sắc, chúng ta là từ nơi cha mẹ mà có ra được, thì chúng ta phải nên biết tri ân báo ân. Có thể tri ân báo ân, thì cái tâm hiếu mới có thể phát khởi.

Chúng ta xem thấy chử “ Hiếu ( 孝 )” này. Hiếu, từ nơi cách tạo ra chữ này, là một chữ “ lão (老)”, và một chữ “ tử （子）” tử của nhi tử. Cũng chính là con cái cõng cha mẹ trên vai, cõng cha mẹ đã già yếu. Nó nói với chúng ta cái ý nghĩa này, chính là đời đời nối tiếp nhau. Chúng ta phải nối tiếp nhau nhiều đời, chúng ta phải noi theo cha mẹ, chúng ta phải chăm sóc cha mẹ, chúng ta phải hiếu thuận với cha mẹ. Có thể hiếu thuận với cha mẹ, chúng ta mới có thể thừa hưởng được chí hướng của cha mẹ, và ân đức của cha mẹ. Kỳ vọng của cha mẹ đối với chúng ta, chúng ta cũng phải cố gắng mà thực tiễn, như vậy mới có thể tiếp nối lâu dài. Mà không phải như người hiện tại chúng ta đã từng cảm thán rằng: “ thế hệ sau không bằng thế hệ trước”. Nếu như thế hệ sau không bằng thế hệ trước thì không gọi là đời đời tiếp nối nhau, chính vì đời này kém hơn đời trước. Chúng ta có thể đời đời tiếp nối nhau, là biểu thị chúng ta có thể tiếp nhận giáo huấn của cha mẹ, chúng ta có thể kế thừa một số đạo đức mà cha mẹ đã để lại cho chúng ta, chúng ta truyền tiếp lại đời sau nữa.

“ Đệ” ý nghĩa của chữ “ Đệ”, chữ “ Đệ” ở đây phải đọc là “ Đễ”, trong chữ xưa nó là tương thông, bên cạnh chữ “ Đễ” có bộ “Tâm”, lại xem chữ “Đệ” của Đệ Đệ, thì chúng ta liền biết, trong lòng của người làm anh, luôn có em mình trong đó, là ý gì vậy? chính là bổn phận của người làm anh phải biết chăm sóc cho em của mình, bổn phận người làm em cũng phải thương yêu anh của mình, cũng phải tôn kính anh của mình. Cho nên ý nghĩa của chữ “Đễ” chính là hữu ái.

“Hữu” tạo chữ của người xưa chính là đem hai cánh tay ghép lại với nhau. Chúng ta đều biết, anh em chị em đều là từ cha mẹ mà ra. Ở cha mẹ, xem tất cả anh em chị em, đều là con cái của mình, một cách bình đẳng, đều là một hơi rặn ra cả, cũng giống như một thân cây vậy, cành lá cũng chỉ cùng một thân. Con cái như cành lá, cha mẹ thì như thân cây, cây cành nhánh của thân cây là như nhau. Cho nên bổn phận làm con, không những phải hiếu thuận với cha mẹ của mình, mà còn ở ngay trong anh em chị em, phải thương yêu lẫn nhau, chăm sóc lẫn nhau. Chúng ta thử nghĩ xem ai là người thân thiết với chúng ta nhất? Ở trong gia đình, ngoài cha mẹ ra, chính là anh em chị em. Anh em chị em mà không thân, thì thân với ai?

Thượng nhân Thượng Tịnh Hạ Không tôn kính
Cư Sĩ Đại Đứcương Thục Phương giảng giải.
Cẩn dịch: Vọng Tây Cư Sĩ.

http://tinhkhongphapngu.net/bai_giang/?id=130