v/đ TÂM ở Nam Truyền PG

trừng hải · Lúc 09:09, Thứ ba

vienquang2 nói:
Phần 4.- TÂM Ý

+++++++++++++++=

Thảo Luận:

+ Ở PG Nguyên Thủy. thường không tách bạch giữa TÂM & Ý.

+ TÂM có Tướng là THỨC.

+ Ý Thức cũng là Tướng của TÂM.

Tất cả chúng sanh đều có thân đủ 5 Uẩn (trong đó có Thức Uẩn)

+ Con Người, Chư Thiên, và A Tu La.- Do phước báu và do sự có tu tập ở tiền kiếp đã huân tập.- Nên Ý Thức được thăng hoa hơn các cõi thấp.

+ Các cõi Thánh (4 quả Thánh) .- Ý Thức thăng hoa thành Diệu Trí.

* Như bài kệ Pháp cú trên.- Đức Phật đã dạy: Ý Thức có 2 phần: 1 Nhiễm, 2. Tịnh.

+ 1 Nhiễm.- Ý sẽ đưa đến Khỗ.

+ 2. Tịnh.- Ý sẽ đưa đến An lạc (tức Niết Bàn).- Đó là Cơ sở để "Thăng Hoa Ý Thức".

Kính Thầy Viên Quang,

Kinh tạng Nguyên thủy thành lập Hữu tình (Chúng sanh)/Sattva gồm ba nhóm Uẩn, Xứ, Giới. Uẩn là Ngũ uẩn tức Tâm; Xứ là Thập nhị xứ (Lục căn + Lục trần) tức Ý và Thập bát giới (Nhãn, Nhĩ, Tỷ, Thiệt, Thân, Ý giới - Sắc, Thanh, Hương, Vị, Xúc, Pháp giới - Nhãn thức, Nhĩ thức, Tỷ thức, Thiệt thức, Xúc thức, Ý thức giới) tức Thức.

Luận tạng lại tiếp tục phân tích mà xác lập các pháp qua Tâm (Ngũ uẩn) , Ý (Thập nhị xứ) , Thức (Thập bát giới) thành Tâm, Tâm sở và Sắc pháp.

- Tâm được gọi là Sát na uẩn là dòng chuyển biến nối tiếp không ngưng nghĩ, Sanh - Trụ - Diệt duyên theo thì gian mà thực hiện chức năng chủ thể nhận thức gồm nhận xét, phán đoán và quyết định đối tượng nhận thức.
- Tâm sở (Ý) là 52 pháp thuộc sở hữu của Tâm (Sanh - Trụ - Diệt) khởi sanh hoặc là do Ý sanh từ Tâm (Cetana/Tư tác ý do Hành biến); Hay Ý sanh do "Lục căn duyên Lục trần/Lục nhập" (Thập nhị xứ). Ý này có bốn địa vị (Tư vị/Agati), Yêu, Ghét, Sợ hãi và Si mê sanh phân biệt do thiên vị, chấp trước, ái dục, u mê (Duy thức xác lập là Ngã ái, Ngã kiến, Ngã si, Ngã mạn).
Chính Tư tác ý (Cetana) Yêu, Ghét, Sợ hãi, Si mê hoặc nông hoặc sâu (Tư ý, Chủ ý, Cố ý) mà sanh Chấp ý phi như lý (Ayosino Manasikara) chỉ đạo các hành vi.
- Sắc pháp (Dục, Sắc giới) là kết quả của quá trình nhận biết đối tượng nhận thức của Ý thức và Tiền ngũ thức (Thập bát giới).

- Nói đơn giản thì quá trình nhận thức/Mindset trải qua ba bước Tâm, Kiến, Tưởng theo hai chiều thuận nghịch (Đối tượng hóa nhận thức và Nhận thức hóa đối tượng; Hay qua hai tầng nhân quả tương quan Chủng tử huân hiện hành và Hiện hành huân chủng tử theo Duy thức tông). Trong đó Tâm là chủ thể suy xét, phán đoán, quyết định; Kiến chính là Ý xác định đối tượng nhận thức qua sự phân biệt Ta - Người, Tự - Tha, Bỉ - Thử...mà xác định thế giới trong, ngoài tạo nền tảng hình thành chủ thể nhận thức. Tưởng là quá trình nhận biết đối tượng do Ý thức duyên Tiền ngũ thức dưới dạng sự vật, sự kiện (Facts of Life).

Quá trình nhận thức theo Phật giáo này rõ ràng và chính xác hơn nhiều định nghĩa của Tâm lý học hiện đại về Nhận thức qua tri giác giác quan: "Nhận thức xảy ra qua hai tầng tri giác gồm tầng nông là tri giác vật thể và tầng sâu là tri giác khái niệm."

kinh
trừng hải

vienquang2 · Lúc 16:15, Thứ tư

Bài 16.- Sự "Bất Toàn" của Ý & "Giải trừ Ý thức".

TÂM có 2 Thể TỊCH & CHIẾU. hoặc gọi: NHIỄM & TỊNH.

Bởi CHIẾU nên Tâm tạo ra con người và Vũ Trụ.
Bởi TỊCH nên Tâm tạo ra Niết Bàn, Cực Lạc, Vô vi.
TỊCH - CHIẾU.- Là NHẤT CHÂN, là BẤT NHỊ.

Khổ nổi con người chỉ nhận biết và sống với phần CHIẾU (phần NHIỄM.- tức là các Thức. Chủ yếu là Ý THỨC,có khi còn cho đó là "Linh hồn" !) mà quên đi phần TỊNH.- Vì thiên kiến "Tri kiến Bất Toàn" .- Nên các sự nhận biết vũ trụ và con người của chúng sanh luôn lệch lạc sai lầm.
ĐT ĐL nói:
Trong kinh 4 Hàm, Phật dạy rằng: “Các sự thấy nghe hay biết của chúng sanh đều do nhiễm trước nơi cảnh sở duyên mà có”. Chúng sanh do bị Vô minh ngăn che tâm trí, nên khởi sanh các tà kiến chấp, vì vậy mà bị các pháp sai sử.
(Trường An.- Th Tăng Duệ)

+ Chúng sanh do bị Vô minh ngăn che tâm trí, nên khởi sanh các tà kiến chấp, vì vậy mà bị các pháp sai sử. Cũng ý là bị vô minh che lấp phần TỊNH , nên sự Tri kiến là Bất Toàn (Vô minh) nên không nhận ra chân lý Vũ Trụ & Nhân Sinh.- Vì bất toàn nên các sự tri kiến đều bị méo mó sai lệch.

+ Ý thức hay Tâm Ý.- Là phần "Chiếu" của Tâm. Nó là pháp Huyễn vọng.- Vì Ý là do duyên Ý căn hợp với Pháp trần nên là pháp Vô Thường.- đã vô thường thì nó cũng không có chơn thật.- Nên gọi là Vọng Tâm.

+ Ý Thức là Vọng Tâm không có tự tính, và biến diệt.- Nên hành giả tu tập không nên lầm chấp vào cái Vọng Tâm này. Mà phải nương vào Phần TỊNH của Ý còn gọi là Diệu quan sát TRÍ.

+ Diệu Trí: do Giải Trừ Ý Thức mà hiển lộ.- "Giải trừ ý thức" có thể ám chỉ việc loại bỏ những yếu tố chủ quan, thành kiến, định kiến để đạt được sự hiểu biết khách quan, chân thực về thế giới.- Điều này liên quan đến việc loại bỏ những yếu tố làm sai lệch nhận thức, giúp con người tiếp cận sự thật một cách chính xác hơn.

+ Trong PG "Giải trừ ý thức" liên quan đến việc tu tập, thiền định để đạt được trạng thái tâm an lạc, không bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài, hay còn gọi là "diệt trừ phiền não".- Đây là một quá trình tu dưỡng nội tâm, hướng đến sự giác ngộ và giải thoát.

Tóm lại:

Thuật ngữ Citta (Tâm) xuất hiện khá phổ biến trong các Kinh điển Nikaya, theo Từ điển thuật ngữ Phật học thì Citta bao hàm các nghĩa: Tâm, tâm thức, ý.

- Tuy nhiên, trong tiếng Pali "thức" còn được gọi là Vijnãna (nghĩa là hiểu biết, liễu biệt)

- và "ý" được gọi là Manas.

- Do Citta (Tâm) khi được dịch sang chữ Hán hay dịch sang tiếng Việt có nhiều nghĩa, nên tùy theo nội dung mỗi bài kinh cần nhấn mạnh đặc tính nào của Citta mà dịch giả sẽ lựa chọn sử dụng một trong các nghĩa của nó.

+ "Giải trừ ý thức" là giải trừ phần NHIỄM của Ý Thức và sống bằng Phần TỊNH của Ý Thức.- Đó chính là thực hành lời Phật dạy ở kinh pháp cú:

Ý dẫn đầu các pháp,
Ý làm chủ,
ý tạo tác.
Nếu với ý thanh tịnh,
Nói lên hay hành động,
An lạc bước theo sau,
Như bóng, không rời hình.

(Kinh Pháp Cú,- Phẩm I)

vienquang2 · Lúc 04:44 Hôm qua

Bài 17.- Kết Luận về TÂM ở tư tưởng Nguyên Thủy PG.

Kính xin mượn ý tưởng của Tác giả: Thích Tâm Vương Nghiên cứu sinh Phật Học Viện Trần Nhân Tông, Đại học Quốc Gia Hà Nội.- (Để làm bài kết) .

Khái niệm "tâm" trong Phật giáo vô cùng sâu xa, phức tạp.- "tâm" được nêu ra trong các kinh điển nguyên thủy đều là cái khái niệm thuần chân, giúp cho người học đạo đi thẳng vào công phu thực hành.

trong hệ thống kinh điển Nguyên thủy Tâm được trình bày dưới ba góc độ như sau:

1. Tâm không được tu tập hay tâm cấu uế; Biểu hiện của tâm không được tu tập vô cùng đa dạng, có nhiều loại và sai biệt tuy nhiên có thể gom lại thành 3 loại chính: Tâm tham, tâm sân và tâm si.

2. Tâm tu tập; Tâm tu tập là trạng thái tâm được điều phục, được đặt đúng hướng, luôn luôn khéo được bảo hộ. Các trạng thái của tâm tu tập thường được nhắc đến trong hệ thống kinh nguyên thủy như: Tâm từ, tâm bi, tâm hỷ, tâm xả, tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, tâm giải thoát, tâm chính trực… Các tâm này có công năng giúp người gột bỏ những cấu uế của tâm, đoạn trừ ba độc tham, sân, si, hướng đến sự giác ngộ giải thoát.

3. Tâm giác ngộ: là trạng thái hoàn toàn dứt sạch mọi cấu uế của tâm, thanh tịnh, sáng trong: "Tâm này, này các Tỷ-kheo, là sáng chói và tâm này được gột sạch các cấu uế từ ngoài vào." (Tăng chi bộ kinh, phẩm 1 pháp, V).- Tâm không đầy tràn dục, Tâm không (hận) công phá; Đoạn tuyệt mọi thiện ác, Kẻ tỉnh không sợ hãi. (Phẩm Tâm – kinh Pháp Cú)

Việc tu tập trong Phật giáo Nguyên thủy nói riêng và toàn bộ Phật giáo nói chung đều dựa trên nền tảng Giới – Định – Tuệ thông qua Bát Chính Đạo. Tuy nhiên, phương pháp thực hành cụ thể và chủ chốt nhất là Thiền, được thực hiện thông qua ba bước: Chỉ, quán, xả.

+ Thuật ngữ thiền nguyên thủy mà ngày nay đang sử dụng nhằm nói tới pháp tu thiền Tứ niệm xứ, thiền quán niệm hơi thở.- Pháp tu thiền tứ niệm xứ có 4 loại đối tượng được đức Phật đưa ra để nhận diện và quán chiếu: Thân – Thọ - Tâm – Pháp.

+ Thuật ngữ tóm tắt về đề mục quán chiếu của bốn đối tượng trên là quán thân bất tịnh, quán thọ thị khổ, quán tâm vô thường và quán pháp vô ngã.

+ Trong bài kinh Niệm xứ, đức Phật nhấn mạnh cách thức để quán chiếu thân, thọ, tâm, pháp là phải thấy biết như thật về chúng (hay còn gọi là tuệ tri)

Tóm kết:

Quan niệm về "tâm" trong thời kì Phật giáo Nguyên thủy được miêu tả thuần khiết và chân thực tùy theo căn cơ người nghe và hoàn cảnh bài pháp thoại, đức Phật không chủ trương quan niệm "tâm" như là một luận thuyết hoặc đối tượng nghiên cứu, mà mục đích nhằm hướng người nghe hiểu và thực hành giáo pháp để đạt được giải thoát, thực chứng được Niết-bàn ngay kiếp sống hiện tại.

Thân và tâm cấu thành nên một chúng sinh, cũng bởi mê lầm chấp thân tâm là thật mà chúng sinh trôi lăn trong dòng sinh tử luân hồi vô tận. Vì vậy, việc tuệ tri đúng như thật về tâm và thân chính là điều kiện tiên quyết để các hành giả tiến bước trên con đường tu tập giác ngộ.

(Tác giả: Thích Tâm Vương)

+++++++++++++++++=

Thảo luận:

Vấn đề TÂM:

* TÂM- THỨC- Ý chỉ là Một (1).- Tùy theo đối tượng, tùy hoàn cảnh mà sử dụng thuật ngữ mà có Ba (3)

* Bắc Tông: chủ trương Minh Tâm - Kiến Tánh.- Cách học và Tu là: Soi tỏ Chân Tâm, rồi tự vọng tâm sẽ hoại.- Nghĩa là đốn gốc. Ngon nghành sẽ hoại diệt.- Chỉ còn "Gốc".

* Nguyên Thủy: Tu Vô Ngã thì Đắc Niết Bàn (Mà NB chính là TÂM).- Nghĩa là chặt cành, mé nhánh.- Hết cành lá thì "Gốc" lộ ra.

* Tuy 2 cách tu, 2 lộ trình khác nhau. Nhưng kết quả Không sai khác.

v/đ TÂM ở Nam Truyền PG

Users search this thread by keywords

Bài mới nhất

TOP 5 Tài Thí

Chia sẻ trang