KIM-CANG BÁT-NHÃ BA-LA-MẬT KINH

[kequaduong]

ĐOẠN 20 : LY SẮC LY TƯỚNG

- Tu-bồ-đề, ư ý vân hà ? Phật khả dĩ cụ túc sắc thân kiến phủ ?

- Phất dã Thế Tôn ! Như Lai bất ưng dĩ cụ túc sắc thân kiến.

Hà dĩ cố ? Như Lai thuyết cụ túc sắc thân tức phi cụ túc sắc thân, thị danh cụ túc sắc thân.

- Tu-bồ-đề, ư ý vân hà ? Như Lai khả dĩ cụ túc chư tướng kiến phủ ?

- Phất dã Thế Tôn ! Như Lai bất ưng dĩ cụ túc chư tướng kiến. Hà dĩ cố ? Như Lai thuyết chư tướng cụ túc tức phi cụ túc, thị danh chư tướng cụ túc.

DỊCH:

LÌA SẮC, LÌA TƯỚNG.

- Này Tu-bồ-đề, ý ông nghĩ sao ? Phật có thể do đầy đủ sắc thân mà thấy chăng ?

- Bạch Thế Tôn, không vậy ! Như Lai không nên do đầy đủ sắc thân mà thấy.

Vì cớ sao ? Như Lai nói đầy đủ sắc thân tức chẳng phải đầy đủ sắc thân ấy gọi là đầy đủ sắc thân.

- Này Tu-bồ-đề, ý ông nghĩ sao ? Như Lai có thể do đầy đủ các tướng mà thấy chăng ?

- Bạch Thế Tôn, không vậy ! Như Lai không nên do đầy đủ các tướng mà thấy.

Vì cớ sao ? Như Lai nói các tướng đầy đủ tức chẳng phải đầy đủ, ấy gọi là các tướng đầy đủ.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 21 HI THUYẾT SỞ THUYẾT

Tu-bồ-đề ! Nhữ vật vị Như lai tác thị niệm:

Ngã đương hữu sở thuyết pháp, mạc tác thị niệm !
Hà dĩ cố ? Nhược nhân ngôn Như Lai hữu sở thuyết pháp tức vi báng Phật, bất năng giải ngã sở thuyết cố.
Tu-bồ-đề ! Thuyết pháp giả, vô pháp khả thuyết, thị danh thuyết pháp.

Nhĩ thời Tuệ Mạng Tu-bồ-đề bạch Phật ngôn:

Thế Tôn ! Phả hữu chúng sanh ư vị lai thế, văn thuyết thị pháp, sanh tín tâm phủ ?

Phật ngôn:

Tu-bồ-đề ! Bỉ phi chúng sanh, phi bất chúng sanh.
Hà dĩ cố ? Tu-bồ-đề ! Chúng sanh, chúng sanh giả, Như Lai thuyết phi chúng sanh, thị danh chúng sanh.

DỊCH:

KHÔNG NĂNG THUYẾT VÀ SỞ THUYẾT.

Này Tu-bồ-đề ! ông chớ bảo Như Lai khởi nghĩ thế này :
Ta sẽ có nói pháp, chớ khởi cái nghĩ ấy.
Vì cớ sao ? Nếu người nói Như Lai có nói pháp tức là phỉ báng Phật, không thể hiểu nghĩa ta đã nói.
Này Tu-bồ-đề ! nói pháp đó không có pháp có thể nói ấy gọi là nói pháp.

Khi ấy ngài Tuệ Mạng Tu-bồ-đề bạch Phật rằng:

Bạch Thế Tôn ! vả lại có chúng sanh ở đời vị lai nghe nói pháp này sanh lòng tin chăng ?

Phật bảo:

Tu-bồ-đề ! kia chẳng phải chúng sanh, chẳng phải chẳng chúng sanh.
Vì cớ sao ? Này Tu-bồ-đề ! chúng sanh, chúng sanh ấy Như Lai nói chẳng phải chúng sanh, ấy gọi là chúng sanh.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 22 : VÔ PHÁP KHẢ ĐẮC

Tu-bồ-đề bạch Phật ngôn:

Thế Tôn ! Phật đắc A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề, vi vô sở đắc da ?

Phật ngôn:

Như thị, như thị ! Tu-bồ-đề ! Ngã ư A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề, nãi chí vô hữu thiểu pháp khả đắc, thị danh A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.

DỊCH :

KHÔNG PHÁP CÓ THỂ ĐƯỢC.

Ngài Tu-bồ-đề bạch Phật rằng:

Bạch Thế Tôn ! Phật được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác hay là không được ư ?

Phật bảo:

Đúng như thế, như thế ! Này Tu-bồ-đề ! ta đối với Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác nhẫn đến không có một chút pháp có thể được, ấy gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 23: TỊNH TÂM HÀNH THIỆN

Phục thứ Tu-bồ-đề ! Thị pháp bình đẳng, vô hữu cao hạ, thị danh A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.

Dĩ vô ngã, vô nhân, vô chúng sanh, vô thọ giả tu nhất thiết thiện pháp tắc đắc A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.

Tu-bồ-đề ! Sở ngôn thiện pháp giả, Như Lai thuyết tức phi thiện pháp, thị danh thiện pháp.

DỊCH:

TÂM TRONG SẠCH LÀM VIỆC THIỆN.

Lại nữa Tu-bồ-đề ! pháp này bình đẳng không có cao thấp, ấy gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Do không ngã, không nhân, không chúng sanh, không thọ giả tu tất cả pháp lành tức được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này Tu-bồ-đề ! nói rằng pháp lành đó, Như Lai nói tức chẳng phải pháp lành, ấy gọi là pháp lành.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 24 : PHƯỚC TRÍ VÔ TỈ

[align=justify:2c3cc08ba4]Tu-bồ-đề !

Nhược tam thiên đại thiên thế giới trung sở hữu chư Tu-di sơn vương, như thị đẳng thất bảo tụ, hữu nhân trì dụng bố thí. Nhược nhân dĩ thử Bát-nhã ba-la-mật kinh, nãi chí tứ cú kệ đẳng, thọ trì độc tụng, vị tha nhân thuyết, ư tiền phước đức bách phần bất cập nhất, bách thiên vạn ức phần nãi chí toán số thí dụ sở bất năng cập. [/align:2c3cc08ba4]

DỊCH :

PHƯỚC TRÍ KHÔNG GÌ SÁNH BẰNG.

[align=justify:2c3cc08ba4]Này Tu-bồ-đề !

Nếu trong tam thiên đại thiên thế giới có các ngọn núi Tu-di chúa, như thế dùng bảy báu nhóm họp bằng những ngọn núi Tu-di ấy có người mang ra bố thí. Hoặc có người đem kinh Bát-nhã ba-la-mật này cho đến bốn câu kệ v.v… thọ trì đọc tụng, vì người khác nói thì phước đức của người này đối với người trước, người này trăm phần, người kia không bằng một, trăm ngàn muôn ức phần cho đến toán số thí dụ cũng không thể bằng. [/align:2c3cc08ba4]

 

[kequaduong]

ĐOẠN 25: HÓA VÔ SỞ HÓA

Tu-bồ-đề ! Ư ý vân hà ?

Nhữ đẳng vật vị Như Lai tác thị niệm: Ngã đương độ chúng sanh.

Tu-bồ-đề ! Mạc tác thị niệm. Hà dĩ cố ?

Thật vô hữu chúng sanh Như Lai độ giả.

Nhược hữu chúng sanh Như Lai độ giả, Như Lai tắc hữu ngã, nhân, chúng sanh, thọ giả.

Tu-bồ-đề ! Như Lai thuyết hữu ngã giả tắc phi hữu ngã, nhi phàm phu chi nhân dĩ vi hữu ngã.

Tu-bồ-đề ! Phàm phu giả, Như Lai thuyết tắc phi phàm phu, thị danh phàm phu.

DỊCH :

GIÁO HÓA KHÔNG CÓ CHỖ GIÁO HÓA.

Này Tu-bồ-đề ! ý ông nghĩ sao ?

Các ông chớ bảo Như Lai khởi nghĩ thế này: Ta sẽ độ chúng sanh.

Này Tu-bồ-đề ! chớ khởi nghĩ thế ấy. Vì cớ sao ?

Thật không có chúng sanh Như Lai độ đó.

Nếu có chúng sanh Như Lai độ đó thì Như Lai ắt có ngã, nhân, chúng sanh, thọ giả.

Này Tu-bồ-đề ! Như Lai nói có ngã ắt không phải có ngã mà người phàm phu cho là có ngã.

Này Tu-bồ-đề ! Phàm phu đó Như Lai nói không phải phàm phu, ấy gọi là phàm phu.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 26: PHÁP THÂN PHI TƯỚNG

Tu-bồ-đề! Ư ý vân hà ?

Khả dĩ tam thập nhị tướng quán Như Lai phủ ?

Tu-bồ-đề ngôn:

Như thị, như thị ! Dĩ tam thập nhị tướng quán Như Lai.

Phật ngôn:

Tu-bồ-đề ! Nhược dĩ tam thập nhị tướng quán Như Lai giả, Chuyển Luân Thánh Vương tắc thị Như Lai.

Tu-bồ-đề bạch Phật ngôn:

Thế Tôn ! Như ngã giải Phật sở thuyết nghĩa, bất ưng dĩ tam thập nhị tướng quán Như Lai.

Nhĩ thời Thế Tôn nhi thuyết kệ ngôn:

Nhược dĩ sắc kiến ngã,
Dĩ âm thanh cầu ngã,
Thị nhân hành tà đạo,
Bất năng kiến Như Lai. ​

______

DỊCH:

PHÁP THÂN CHẲNG PHẢI LÀ TƯỚNG.

Này Tu-bồ-đề ! ý ông nghĩ sao ?

Có thể do ba mươi hai tướng mà thấy Như Lai chăng ?

Tu-bồ-đề thưa rằng:

Như thế, như thế ! do ba mươi hai tướng mà thấy Như Lai.

Phật bảo:

Tu-bồ-đề ! nếu do ba mươi hai tướng mà thấy Như Lai, thì Chuyển Luân Thánh Vương tức là Như Lai.

Ngài Tu-bồ-đề bạch Phật:

Bạch Thế Tôn ! như chỗ hiểu của con qua nghĩa Phật nói, không nên do ba mươi hai tướng mà thấy Như Lai.

Khi ấy Thế Tôn nói bài kệ:

Nếu do sắc thấy ta,
Do âm thanh cầu ta,
Người ấy hành đạo tà,
Không thể thấy Như Lai . ​

 

[kequaduong]

ĐOẠN 27 : VÔ ĐOẠN, VÔ DIỆT

Tu-bồ-đề ! Nhữ nhược tác thị niệm:
Như Lai bất dĩ cụ túc tướng cố đắc A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.
Tu-bồ-đề ! Mạc tác thị niệm:
Như Lai bất dĩ cụ túc tướng cố đắc A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.
Tu-bồ-đề ! Nhữ nhược tác thị niệm:
Phát A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề tâm giả, thuyết chư pháp đoạn diệt, mạc tác thị niệm.
Hà dĩ cố ? Phát A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề tâm giả, ư pháp bất thuyết đoạn diệt tướng.

DỊCH:

KHÔNG ĐOẠN, KHÔNG DIỆT.

Này Tu-bồ-đề ! nếu ông khởi nghĩ thế này :
Như Lai chẳng do các tướng cụ túc được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Tu-bồ-đề ! chớ khởi nghĩ thế ấy, Như Lai không do tướng cụ túc mà được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Tu-bồ-đề ! nếu ông khởi nghĩ thế này:
Người phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác nói các pháp đoạn diệt, chớ khởi cái nghĩ này.
Vì cớ sao ? Vì người phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, đối với pháp không có nói tướng đoạn diệt.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 28 : BẤT THỌ, BẤT THAM

Tu-bồ-đề ! Nhược Bồ-tát dĩ mãn Hằng hà sa đẳng thế giới thất bảo trì dụng bố thí, nhược phục hữu nhân tri nhất thiết pháp vô ngã, đắc thành ư nhẫn.
Thử Bồ-tát thắng tiền Bồ-tát sở đắc công đức. Hà dĩ cố ?
Tu-bồ-đề ! Dĩ chư Bồ-tát bất thọ phước đức cố.

Tu-bồ-đề bạch Phật ngôn:

Thế Tôn ! Vân hà Bồ-tát bất thọ phước đức ?

- Tu-bồ-đề ! Bồ-tát sở tác phước đức bất ưng tham trước, thị cố thuyết bất thọ phước đức.

DỊCH:

KHÔNG THỌ, KHÔNG THAM TRƯỚC.

Này Tu-bồ-đề ! nếu Bồ-tát dùng thất bảo đầy cả thế giới bằng số cát sông Hằng để đem bố thí, nếu lại có người biết tất cả pháp là vô ngã được thành đức nhẫn nhục, thì Bồ-tát này được công đức hơn vị Bồ-tát trước.
Vì cớ sao ? Này Tu-bồ-đề ! do các vị Bồ-tát không thọ phước đức.

Ngài Tu-bồ-đề bạch Phật rằng:

Bạch Thế Tôn, thế nào là Bồ-tát không thọ phước đức ?

- Này Tu-bồ-đề ! Bồ-tát làm phước đức mà chẳng nên tham trước, thế nên nói chẳng thọ phước đức.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 29 : UY NGHI TỊCH TĨNH.

Tu-bồ-đề ! Nhược hữu nhân ngôn:

Như Lai nhược lai, nhược khứ, nhược tọa, nhược ngọa, thị nhân bất giải ngã sở thuyết nghĩa.
Hà dĩ cố ? Như Lai giả, vô sở tùng lai diệc vô sở khứ, cố danh Như Lai.

DỊCH:

BỐN OAI NGHI ĐỀU TỊCH TĨNH.

Này Tu-bồ-đề ! nếu có người nói :
Như Lai hoặc đến, hoặc đi, hoặc ngồi, hoặc nằm, người ấy không hiểu nghĩa của ta nói.
Vì cớ sao ? Như Lai : không từ đâu đến cũng không đi đâu nên gọi là Như Lai.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 30 : NHẤT HIỆP TƯỚNG LÝ

Tu-bồ-đề ! Nhược thiện nam tử, thiện nữ nhân dĩ tam thiên đại thiên thế giới toái vi vi trần, ư ý vân hà ? Thị vi trần chúng ninh vi đa phủ ?

Tu-bồ-đề ngôn:

Thậm đa, Thế Tôn ! Hà dĩ cố ?
Nhược thị vi trần chúng thật hữu giả, Phật tắc bất thuyết thị vi trần chúng.
Sở dĩ giả hà ? Phật thuyết vi trần chúng tắc phi vi trần chúng, thị danh vi trần chúng.
Thế Tôn ! Như Lai sở thuyết tam thiên đại thiên thế giới tắc phi thế giới, thị danh thế giới.
Hà dĩ cố ? Nhược thế giới thật hữu giả, tắc thị nhất hiệp tướng.
Như Lai thuyết nhất hiệp tướng tắc phi nhất hiệp tướng, thị danh nhất hiệp tướng.

- Tu-bồ-đề ! Nhất hiệp tướng giả tắc thị bất khả thuyết, đản phàm phu chi nhân tham trước kỳ sự.

DỊCH:

LÝ MỘT HỢP TƯỚNG

Này Tu-bồ-đề ! nếu người thiện nam, thiện nữ đem thế giới tam thiên đại thiên này nghiền nát thành bụi, ý ông nghĩ sao ? Số bụi này thật là nhiều chăng ?

Ngài Tu-bồ-đề thưa:

Bạch Thế Tôn ! Rất nhiều. Vì cớ sao ? Nếu là bụi thật có đó thì Phật ắt không nói là bụi nhiều.
Vì cớ sao ? Phật nói các bụi đó tức không phải là bụi, ấy gọi là bụi.
Bạch Thế Tôn ! Như Lai nói thế giới tam thiên đại thiên tức không phải thế giới, ấy gọi là thế giới.
Vì cớ sao ? Nếu thế giới thật có thì ắt là một hợp tướng.
Như Lai nói một hợp tướng tức không phải một hợp tướng ấy gọi là một hợp tướng.

_ Này Tu-bồ-đề ! một hợp tướng đó ắt không thể nói, chỉ người phàm phu tham trước việc ấy.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 31 : TRI KIẾN BẤT SANH

- Tu-bồ-đề ! Nhược nhân ngôn:

Phật thuyết ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến.
Tu-bồ-đề, ư ý vân hà ? Thị nhân giải ngã sở thuyết nghĩa phủ ?

- Phất dã Thế Tôn ! Thị nhân bất giải Như Lai sở thuyết nghĩa.
Hà dĩ cố, Thế Tôn thuyết ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến tức phi ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến thị danh ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến.

- Tu-bồ-đề ! Phát A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề tâm giả, ư nhất thiết pháp ưng như thị tri, như thị kiến, như thị tín giải, bất sanh pháp tướng.
Tu-bồ-đề ! Sở ngôn pháp tướng giả, Như Lai thuyết tức phi pháp tướng, thị danh pháp tướng.

DỊCH:

TRI KIẾN CHẲNG SANH.

- Này Tu-bồ-đề ! nếu có người nói Phật nói ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến,
này Tu-bồ-đề, ý ông nghĩ sao ? Người ấy hiểu nghĩa của ta nói chăng ?

- Bạch Thế Tôn ! không hiểu vậy. Người ấy không hiểu nghĩa của Như Lai nói.
Vì cớ sao ? Thế Tôn nói ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến, tức chẳng phải ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến, ấy gọi là ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến.

- Này Tu-bồ-đề ! người phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, đối với tất cả pháp nên như thế mà biết, như thế mà thấy, như thế mà tin hiểu, không sanh pháp tướng.
Này Tu-bồ-đề, nói là pháp tướng đó, Như Lai nói tức chẳng phải pháp tướng, ấy gọi là pháp tướng.

 

[kequaduong]

ĐOẠN 32 : ỨNG HÓA PHI CHÂN

Tu-bồ-đề ! Nhược hữu nhân dĩ mãn vô lượng a-tăng-kỳ thế giới thất bảo, trì dụng bố thí;
nhược hữu thiện nam tử, thiện nữ nhân, phát bồ-đề tâm giả, trì ư thử kinh, nãi chí tứ cú kệ đẳng, thọ trì độc tụng, vị nhân diễn thuyết, kỳ phước thắng bỉ.
Vân hà vị nhân diễn thuyết ? Bất thủ ư tướng, như như bất động. Hà dĩ cố ?

Nhất thiết hữu vi pháp,
Như mộng, huyễn, bào, ảnh,
Như lộ diệc như điện,
Ưng tác như thị quán. ​

Phật thuyết thị kinh dĩ, trưởng lão Tu-bồ-đề cập chư Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, nhất thiết thế gian thiên, nhân, a-tu-la văn Phật sở thuyết, giai đại hoan hỷ, tín thọ phụng hành.

DỊCH:

ỨNG HÓA KHÔNG PHẢI THẬT.

Này Tu-bồ-đề ! nếu có người đem bảy báu bằng thế giới trải qua số kiếp vô lượng a-tăng-kỳ để bố thí.
Nếu có người thiện nam, người thiện nữ phát tâm bồ-đề đem kinh này cho đến bốn câu kệ v.v… thọ trì, đọc tụng, vì người diễn nói thì phước của người này còn hơn phước của người kia.
Thế nào là vì người diễn nói ? Chẳng thủ nơi tướng, như như bất động.
Vì cớ sao ?

Tất cả pháp hữu vi,
Như mộng, huyễn, bọt, bóng,
Như sương cũng như điện,
Nên khởi quán như thế. ​

Phật nói kinh này rồi, trưởng lão Tu-bồ-đề và chúng Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, tất cả thế gian trời, người, a-tu-la nghe Phật nói đều rất vui mừng, tin thọ và vâng làm.

HẾT​