Kinh Kim-Cương Bát-nhã-ba-la-mật-đa

[nguyenvanhoc2006]

28​

yaśca khalu punaḥ subhūte kulaputro vā kuladuhitā vā gaṅgānadīvālukāsamāṃllokadhātūn saptaratnaparipūrṇān kṛtvā tathāgatebhyo 'rhadbhyaḥ samyaksambuddhebhyo dānaṃ dadyād yaśca bodhisattvo nirātmakeṣvanutpattikeṣu ##[MM 44]## dharmeṣu kṣāntiṃ pratilabhate ayameva tato nidānaṃ bahutaraṃ puṇyaskandhaṃ prasaved aprameyamasaṃkhyeyam |
na khalu punaḥ subhūte bodhisattvena mahāsattvena puṇyaskandhaḥ parigrahītavyaḥ |

Lại nữa Tu-bồ-đề ! nếu một mặt thiện nam tử hoặc thiện nữ nhân nào làm đầy các thế giới nhiều như cát sông Hằng với bảy loại bảo bối, rồi làm phẩm vật hiến tặng các Như Lai, A-la-hán, các bậc Chính Đẳng Giác và mặt khác, một Bồ Tát đạt được sự nhẫn nhục ngay trong chư pháp vô ngã, vô sinh thì ông ta qua nhân duyên này tạo được một khối công đức lớn hơn, không thểnghĩ bàn được, không thể đếm được. Lại nữa Tu-bồ-đề, Bồ Tát Ma-ha-tát không nên tiếp thụ khối công đức.

āyuṣmānsubhūtirāha | nanu bhagavan bodhisattvena puṇyaskandhaḥ parigrahītavyaḥ | bhagavānāha | parigrahītavyaḥ subhūte nodgrahītavyaḥ | tenocyate parigrahītavya iti |

Tôn giả Tu-bồ-đề nói : Nhưng Thế Tôn ! Bồ Tát tiếp thụ khối công đức mà Thế Tôn nói : Nên tiếp thụ, Tu-bồ-đề, nhưng không nên nắm bắt. Thế mới gọi là nên tiếp thụ.

 

[nguyenvanhoc2006]

29​

api tu khalu punaḥ subhūte yaḥ kaścidevaṃ vadettathāgato gacchati vāgacchati vā tiṣṭhati vā niṣīdati vā śayyāṃ vā kalpayati na me subhūte bhāṣitasyārthamājānāti |

Cũng như vậy nữa Tu-bồ-đề ! ai mà nói như "Như Lai đi hoặc đến hoặc đứng hoặc ngồi hoặc nằm" thì Tu-bồ-đề, người ấy không hiểu ý nghĩa của những gì Như Lai thuyết.

tat kasya hetoḥ | tathāgata iti subhūta ucyate na kvacidgato na kutaścidāgataḥ | tenocyate tathāgato 'rhan samyaksambuddha iti |

Vì sao ? Tu-bồ-đề ! Như Lai được nói là không đi không đến. Thế mới gọi là Như Lai, bậc Chính Đẳng Chính Giác.

30​

(30a)

yaśca khalu punaḥ subhūte kulaputro vā kuladuhitā vā yāvantastrisāhasramahāsāhasre lokadhātau pṛthivīrajāṃsi tāvatāṃ lokadhātūnām evaṃrūpaṃ maṣiṃ kuryāt yāvadevamasaṃkhyeyena vīryeṇa tadyathāpi nāma paramāṇusaṃcayaḥ tat kiṃ
manyase subhūte api nu bahuḥ sa paramāṇusaṃcayo bhavet | subhūtirāha | evametad bhagavannevam etat sugata | bahuḥ sa paramāṇusaṃcayo bhavet | tat kasya hetoḥ | sacedbhagavanbahuḥ paramāṇusaṃcayo 'bhaviṣyat na bhagavanavakṣyatparamāṇusaṃcaya iti | tat kasya hetoḥ | yo 'sau bhagavanparamāṇusaṃcayastathāgatena bhāṣito 'saṃcayaḥ
sa tathāgatena bhāṣitaḥ | tenocyate paramāṇusaṃcaya iti | ##[MM45]##

Lại nữa Tu-bồ-đề ! nếu có thiện nam tử hoặc thiện nữ nhân có thể nghiền nát thế giới, làm nhuyễn giống như số vi trần trong Tam thiên đại thiên thế giới với một sự cố gắng vô lượng để thành một số lượng siêu vi lạp. Ông nghĩ sao Tu-bồ-đề, vậy số lượng siêu vi lạp như thế có lớn hay không ?

Tu-bồ-đề thưa: Thưa Như Lai ! đúng là lớn, thưa Thiện Thệ, đúng là lớn. Số-lượng siêu vi lạp như thế thật là lớn.
Vì sao? Thưa Thế Tôn ! nếu số lượng siêu vi lạp mà lớn thì Thế Tôn đã không gọi là "số lượng siêu vi lạp". Vì sao ? Thưa Thế Tôn, cái được Như Lai gọi là số lượng siêu vi lạp chính là cái được Như Lai gọi phi số lượng. Thế nên mới gọi là số lượng siêu vi lạp.

 

[nguyenvanhoc2006]

(30b)

yaśca tathāgatena bhāṣitastrisāhasramahāsāhasro lokadhāturityadhātuḥ sa tathāgatena bhāṣitaḥ | tenocyate trisāhasramahāsāhasro lokadhāturiti | tat kasya hetoḥ | sacedbhagavan lokadhāturabhaviṣyat sa eva piṇḍagrāho 'bhaviṣyat
yaścaiva piṇḍagrāhastathāgatena bhāṣito 'grāhaḥ sa tathāgatena bhāṣitaḥ | tenocyate piṇḍagrāha iti |

Và cái được Như Lai dạy là "Tam thiên đại thiên thế giới" chính là phi thế giới được Như Lai dạy. Thế nên nó được gọi là Tam thiên đại thiên thế giới.
Vì sao ? Thưa Thế Tôn ! nếu đã có một thế giới thì đã có nhất hợp chấp và cái được Như Lai dạy là nhất hợp chấp đó chính là cái phi chấp được Như Lai dạy. Thế nên nó được gọi là nhất hợp chấp.

bhagavānāha | piṇḍagrāhaścaiva subhūte 'vyavahāro 'nabhilapyaḥ | na sa dharmo nādharmaḥ | sa ca bālapṛthagjanairudgṛhītaḥ |

Thế Tôn nói : Và Tu-bồ-đề ! nhất hợp chấp ấy không thể diễn đạt không thể nói được. Nó không phải pháp cũng không phải phi pháp, và được bọn ngu phu thủ chấp.

 

[nguyenvanhoc2006]

31​

(31a)

tat kasya hetoḥ | yo hi kaścitsubhūta evaṃ vadedātmadṛṣṭistathāgatena bhāṣitā sattvadṛṣṭirjīvadṛṣṭiḥ pudgaladṛṣṭistathāgatena bhāṣitāpi nu sa subhūte samyagvadamāno vadet | subhūtirāha | no hīdaṃ bhagavanno hīdaṃ sugata na samyagvadamāno vadet |

Vì sao ? Tu-bồ-đề ! nếu có ai đó nói như thế này "ngã kiến được Như Lai dạy, chúng sinh kiến, sĩ phu kiến, bổ-đặc-già-la kiến được Như Lai dạy" — người ấy nói có đúng hay không ?
Tu-bồ-đề nói: Thật không như thế thưa Thế Tôn ! thật không như vậy Thiện-Thệ, người ấy không nói đúng.

tat kasya hetoḥ | yā sā bhagavannātmadṛṣṭistathāgatena bhāṣitādṛṣṭiḥ sā tathāgatena bhāṣitā | tenocyata ātmadṛṣṭiriti |

Vì sao ? Thưa Thế Tôn ! cái được Thế Tôn dạy là ngã kiến, nó chính là phi kiến được Thế Tôn dạy. Vì vậy mà nó được gọi là ngã kiến.

 

[nguyenvanhoc2006]

(31b)

bhagavānāha | evaṃ hi subhūte bodhisattvayānasamprasthitena sarvadharmā jñātavyā draṣṭavyā adhimoktavyāḥ | tathā ca jñātavyā draṣṭavyā adhimoktavyā yathā na dharmasaṃjñā pratyupasthāhe ##(MM dharmasaṃjñāyāmapi
pratyupatiṣṭhennādharmasaṃjñāyām)## tat kasya hetoḥ | dharmasaṃjñā dharmasaṃjñeti subhūte asaṃjñaiṣā tathāgatena
bhāṣitā | tenocyate dharmasaṃjñeti |

Thế Tôn nói : Tu-bồ-đề ! sự việc như thế này: Người khởi hành với Bồ Tát thừa nên biết, nhìn thấy, và tín giải chư pháp, và nên biết, thấy và tín giải bằng một cách mà qua đó, người ấy không phát sinh một pháp tưởng.
Vì sao ? Tu-bồ-đề ! "pháp tưởng, pháp tưởng", nó chính là phi tưởng được Như Lai dạy. Vì thế nên nó được gọi là pháp tưởng.

 

[nguyenvanhoc2006]

32​

yaśca khalu punaḥ subhūte bodhisattvo mahāsattvo 'prameyān asaṃkhyeyaṃllokadhātūn saptaratnaparipūrṇaṃ kṛtvā tathāgatebhyo 'rhadbhyaḥ samyaksambuddhebhyo dānaṃ dadyād yaśca kulaputro vā kuladuhitā vetaḥ prajñāpāramitayā ##[MM46]## dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi gāthāmudgṛhya dhārayed deśayed vācayet paryavāpnuyāt parebhyaśca vistareṇa samprakāśayed ayam eva tato nidānaṃ bahutaraṃ puṇyaskandhaṃ prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam |

Lại nữa Tu-bồ-đề ! nếu một Bồ Tát Ma-ha-tát nào làm đầy vô lượng vô số thế giới với bảy loại bảo bối rồi làm phẩm vật hiến tặng các Như Lai, A-lahán, các bậc Chính Đẳng Giác và mặt khác, một thiện nam tử hoặc một thiện nữ nhân nào lấy từ Bát-nhã Ba-la-mật-đa này, lấy từ pháp thoại này dù chỉ một câu kệ bốn dòng, ghi nhớ, trình bày, tụng đọc, học và giải thích
tường tận cho người khác thì chính qua nhân duyên này, người ấy sẽ tạo một khối công đức lớn hơn không thể lường được, không thể đếm được.

kathaṃ ca saṃprakāśayet |

Và ông ta nên giải thích như thế nào ?

yathā na prakāśayet | tenocyate saṃprakāśayediti |

Như là không giải thích vậy. Chính vì thế mới gọi là giải thích !

tārakā timiraṃ dīpo māyāvaśyāyabudbudaṃ | supinaṃ vidyudabhraṃ ca | (MM svapnaṃ ca vidyud abhraṃ ca) evaṃ draṣṭavyaṃ saṃskṛtaṃ |

Như sao đêm, như mắt loạn, như ngọn đèn, như huyễn thuật, như sương mai, như bọt nước, như cơn mộng, như ánh chớp, như đám mây — những gì hữu vi nên được quán chiếu như vậy.

idamavocadbhagavānāttamanāḥ sthavirasubhūtiste ca bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikāste ca bodhisattvāḥ sadevamānuṣāsuragandharvaśca loko bhagavato bhāṣitam abhyanandanniti |

Thế Tôn nói như vậy xong, trưởng lão Tu-bồ-đề và các vị Tỉ-khâu, Tỉ-khâuni, nam cư sĩ, nữ cư sĩ, Bồ Tát và toàn thế giới với Thiên, Nhân, A-tu-la và Càn-thát-bà đều hoan hỉ và tín thụ phụng hành lời dạy của Thế Tôn.