LUẬN VỀ THÀNH ĐẠO
Hòa thượng Hư Vân
Hòa thượng Hư Vân
Cổ nhân nói: “Xưa nay, thành đạo dễ, trừ vọng tưởng mới khó”. Luận về Đạo, Lý, Tâm thì Tâm, Phật, Chúng sinh cả ba đều vô sai biệt. Bản tính chân thật của từng người mỗi mỗi sẵn có. Tại thánh bất tăng, tại phàm bất giảm. Nếu người biết Đại Địa Tâm không một tấc đất, thì tất cả thế và xuất thế gian, nào phàm nào thánh, bổn lai vốn không, chẳng có sinh tử. Nên nói: “Xưa nay thành đạo dễ”.
Tâm này tuy vi diệu sáng suốt (diệu minh), nhưng do bị vọng tưởng lớp lớp ngăn che, nên ánh sáng không thể hiển lộ. Mà muốn trừ vọng tưởng cũng chẳng dễ. Vọng tưởng có hai loại: Một – vọng nhẹ. Hai – vọng thô. Lại phân ra vọng tưởng hữu lậu, vọng tưởng vô lậu. Vọng hữu lậu thì chiêu cảm quả báo khổ, vui nhân thiên. Còn vọng vô lậu thì có thể thành Phật tác Tổ, liễu sinh thoát tử, siêu xuất tam giới.
Vọng tưởng thô (là vọng tưởng trượt uế) thì chiêu cảm quả báo khổ nơi ba cõi: Địa ngục, Ngạ quỷ, Súc sinh. Vọng tưởng khinh (thanh nhẹ) thì tạo đủ các việc thiện như niệm phật, tham thiền, tụng knih, trì chú, lễ lạy, giữ giới sát, phóng sinh v.v...Vọng tưởng thô tương ứng với nghiệp Thập ác: Ý khởi Tham, Sân, Si; Khẩu nói lời vọng ngôn ỷ ngữ, ác khẩu lưỡng thiệt; Thân hành Sát, Đạo, Dâm, tất cả đều là ngiệp Thập ác do Thân, Khẩu, Ý tạo rạ. Tùy mức độ khinh trọng mà chia ra Thập ác Thượng phẩm (cực nặng) thì đọa Địa ngục, Thập ác bậc Trung thì đọa Ngạ quỷ, Thập ác bậc Hạ thì đọa Súc sinh.
Nói tóm lại, bất kể vọng tưởng thô hoặc khinh, đều là một niệm hiện tiền của chúng ta – Mười cõi giới đều do một niệm mà tạo thành, nên nói: “Nhất thiết duy tâm tạo”. Nếu nói về căn bản thì chúng ta: Nguồn cội vốn phong quang: chẳng dính mảy tơ, chẳng nhiễm mảy trần (nhất ty bất quải, tiêm trần bất nhiễm). Về Vọng thô (trược) thì chẳng phải nói, nếu tạm có chút Vọng khinh (thanh nhẹ), thì cũng là mệnh căn sinh tử chưa đoạn. Hiện nay, đã nói trừ vọng tưởng thì cần nhất là phải nhờ một câu tham thoại đầu hay một danh hiệu Phật để mở cửa vào. Đây gọi là dùng Vọng khinh thay thế, chế phục Vọng thô, dùng thiện công phá ác, trước hàng phục Vọng thô bằng Vọng thanh (thiện lành) thì cũng có thể cùng đạo tương ưng. Tập luyện lâu ngày, công thuần hạnh đạt, cuối cùng Vọng khinh cũng không luôn.
Mỗi nguời chúng ta đều biết rõ vọng tưởng không tốt, muốn đoạn vọng tưởng, nhưng lại bị tập khí điều khiển cuốn trôi, vì biết rõ mà cố phạm. Ta đã quen khởi vọng tưởng, gặp nghịch cảnh thì khởi vô minh, thậm chí còn bị các tính xấu làm biếng, cầu danh, hám lợi, nhớ nghĩ dâm dục v.v...lôi cuốn. Khi vọng tưởng khởi lên, đã biết là vọng tưởng không tốt, nhưng lại cứ buông thả, lao theo nó chẳng thể dừng - là vì sao vậy? - Bởi vì, từ vô thỉ đến nay, tập khí ô nhiễm huân sâu đã thành thói quen, giống hệt như con chó mê ăn phân vậy. Tuy chư vị có cho nó thức ăn ngon, hảo hạng, nhưng hễ nó nghe mùi phân là nhào tới ăn liền. Đây gọi là thói quen huân lâu thành tính.
Cổ nhân dụng công rất miên mật. Xưa nay hành vi của chư Tổ sư đều nhắm vào giúp người cắt đứt, đoạn trừ vọng tưởng. Hiện nay các vị và tôi xuất gia đi hành cước tham học, đều vì chưa liễu sinh tử. Cần phải sinh lòng đại hổ thẹn, phát tâm đại dũng mãnh, không theo vọng tưởng, không để vọng cảnh xoay chuyển. Giả như có vòng sắt nóng trên đầu, cũng chẳng cho đó là khổ mà đánh mất tâm Bồ-đề – Bồ-đề là giác, giác tức là đạo. Đạo tức là bản tâm vi diệu này. Nên biết tâm này xưa nay vốn đầy đủ viên mãn. Chưa tạm có khiếm khuyết. Muốn tu thì phải quay về tự tánh, phải tự mình phát tâm. Nếu mình không phát tâm, thì dù Phật Thích Ca có quay trở lại thế gian này, e rằng cũng không giúp được gì cho quý vị.
Suốt 12 thời, bất kể đi đứng nằm ngồi động tĩnh...tâm thể tự như như, vọng tưởng không sinh, lo gì sinh tử chẳng liễu. Nếu không như vậy thì là lăng xăng không đâu. Từ sáng đến tối, từ lúc sinh ra cho đến khi chết, quý vị đã bỏ phí thời giờ trôi suông. Tuy nói tu cả đời nhưng không thành công cán gì. Ngày 30 tháng chạp đến, khát nước mới lo đào giếng, e không còn kịp, lúc đó có hối cũng muộn màng. Tôi tha thiết xin mọi người hãy nổ lực, cố gắng dụng tâm.
(Hạnh Đoan - Như Thủy - Kiến Châu dịch )
