- Tham gia
- 13/8/18
- Bài viết
- 955
- Điểm tương tác
- 216
- Điểm
- 43
(Gồm 20 kệ)
Hỏi: Tất cả việc thế gian hiện rõ là tướng hoại diệt. Thế nên có hoại chăng?
Đáp: Lìa thành và cùng thành
Trong đó không có hoại
Lìa hoại và cùng hoại
Trong đó không có thành.
*Hoặc có thành hoặc không thành đều không có hoại.
-Hoặc có hoại hoặc không hoại đều không có thành. Vì sao?
Nếu như lìa nơi thành
Làm sao mà có hoại
Như lìa sinh có tử
Việc ấy tức không đúng.
Nếu thành hoại cùng có
Thì sao có thành hoại
Như sinh tử thế gian
Cùng lúc đều không đúng.
Nếu như lìa nơi hoại
Làm sao nên có thành
Vô thường chưa từng có
Lúc nào rời khỏi pháp.
*Nếu lìa thành thì không có hoại. Vì sao?
-Vì “nếu lìa thành” mà có hoại thì “không nhân nơi thành” có hoại, hoại ấy tức “không nhân”.
-Lại, không có pháp thành mà có thể hoại. Vì sao?
-Vì thành là do các duyên hợp, hoại là do các duyên tan.
-“Nếu lìa thành” có hoại, vậy không thành thì cái gì sẽ hoại.
-Như không có bình thì không thể nói là bình vỡ.
-Thế nên lìa thành không có hoại.
-“Nếu cho chung với thành có hoại” thì cũng không đúng. Vì sao?
-“Vì pháp trước thành riêng” mà sau có hợp, “pháp hợp không lìa khác”.
-“Nếu hoại lìa khác” thì “hoại ấy không có nhân”.
-Vì vậy chung với thành cũng không có hoại.
-Nếu lìa hoại chung với hoại không có thành, hoặc lìa hoại có thành, thì thành ấy là thường, thường thì không có tướng hoại.
-Nhưng thật sự thì không thấy có pháp nào thường, không có tướng hoại.
-Vậy nên lìa hoại không có thành.
-Nếu cho chung với hoại có thành thì cũng không đúng.
-Vì thành và hoại trái nhau, làm sao trong một lúc cùng có.
-Như người không thể cùng một lúc vừa có tóc vừa không có tóc.
-Thành và hoại cũng như vậy.
-Do thế chung với hoại có thành, việc ấy là không đúng. Vì sao?
-Vì nếu cho người phân biệt pháp nói trong thành luôn có hoại, việc ấy là không đúng. Vì sao?
-Vì nếu trong thành luôn có hoại, thì không thể có pháp trụ. Nhưng thật sự là có trụ.
-Thế nên nếu lìa hoại chung với hoại thì không thể có thành.
Lại nữa,
Thành hoại chung, không thành
Lìa cũng không có thành
Cả hai đều không thể
Làm sao mà có thành.
*Nếu thành và hoại chung nhau cũng không có thành.
-Lìa nhau cũng không có thành.
-Nếu chung nhau thành, thì hai pháp trái nhau làm sao một lúc cùng có.
-Nếu lìa nhau thì “không nhân”, hai môn đều không thành, làm sao sẽ có thành, nếu có thì nên nói.
Hỏi: “Hiện có pháp của tướng tận diệt”, pháp của “tướng tận diệt ấy cũng nói là tận”, cũng nói là “không tận”. Như thế tức nên có thành, hoại chăng?
Đáp: Tận tức không có thành
Không tận cũng không thành
Tận tức không có hoại
Không tận cũng không hoại.
*Các pháp trong ngày đêm niệm niệm luôn diệt tận, trôi qua như dòng nước không dừng trụ, đó tức gọi là tận.
-Việc ấy không thể chấp giữ, không thể nói nêu, như dợn nắng (Dương diệm) không có tánh quyết định có thể thủ đắc.
-Như vậy, diệt tận không có tánh quyết định làm sao phân biệt được để nói là có thành.
-Vì thế nói tận cũng không thành.
-Thành không có nên không có hoại.
-Do vậy nói tận cũng không có hoại.
-Lại, niệm niệm sinh diệt luôn nối tiếp không dứt, nên gọi là không [cùng] tận.
-Như thế pháp quyết định thường trụ không dứt làm sao phân biệt được để nói nay là lúc thành.
-Vì thế nói không tận cũng không có thành.
-Do thành không có nên không có hoại.
-Do thế nói không tận cũng không có hoại.
-Suy tìm như vậy thật sự là không thể thủ đắc, nên không có thành hoại.
Hỏi: Xin gác lại việc thành hoại. “Chỉ khiến có pháp” thì có lỗi gì?
Đáp: Nếu lìa nơi thành hoại
Là cũng không có pháp
Nếu lại lìa nơi pháp
Cũng không có thành hoại.
Lìa thành hoại không có pháp:
-Nếu “pháp không thành không hoại”, thì pháp ấy hoặc là không có, hoặc là thường.
-Nhưng “ở thế gian không có pháp thường”, nên ông nói lìa thành hoại có pháp là không đúng.
Hỏi: “Nếu lìa pháp”, chỉ “có thành hoại”, thì có lỗi gì?
Đáp: Lìa pháp mà có thành hoại là cũng không đúng. Vì sao?
-Vì nếu lìa pháp thì cái gì thành cái gì hoại.
Lại nữa,
Nếu tánh pháp là không
Cái gì có thành hoại
Nếu như tánh chẳng không
Cũng không có thành hoại.
-Nếu tánh của các pháp là không, đã không thì đâu có thành hoại.
-Nếu tánh của các pháp chẳng không, đã chẳng không thì quyết định có, cũng không thể có thành hoại. Lại nữa,
Nếu thành hoại là một
Việc ấy tức không đúng
Thành hoại nếu là khác
Việc ấy cũng không đúng.
-Suy tìm thành hoại là một tức không thể được. Vì sao?
-Vì có tướng khác, vì có vô số phân biệt.
-Lại, thành hoại là khác cũng không thể được. Vì sao?
-Vì không có riêng biệt, vì cũng không có nhân. (nhân cho nhau)
Lại nữa,
Nếu cho do mắt thấy
Mà có sinh có diệt
Thì đó là si vọng
Mà thấy có sinh diệt.
-Nếu cho do mắt thấy có sinh diệt, thì vì sao dùng ngôn thuyết để phá?
-Việc ấy là không đúng. Vì sao?
-Vì mắt thấy có sinh diệt, tức là do ngu si điên đảo.
-Phải thấy tánh của các pháp là không, không có quyết định (không có tự tánh), như huyễn như mộng.
-Nhưng phàm phu do nhân duyên điên đảo đời trước chiêu cảm có mắt ấy, đời nay do nhân duyên nhớ tưởng phân biệt, nên nói mắt thấy có sinh diệt.
-Trong đệ nhất nghĩa thật không có sinh diệt.
-Việc này đã luận phá và nói rộng trong phẩm Tướng.
Lại nữa,
Từ pháp không sinh pháp
Cũng không sinh “phi pháp” (chẳng pháp)
Từ phi pháp không sinh
Pháp cùng với phi pháp.
*Từ pháp không sinh pháp:
-Là “nếu pháp trước đi đến” “sinh pháp sau”, hoặc “pháp trước diệt mất” “pháp sau sinh”, cả hai đều không đúng.
-Từ “pháp sinh pháp”, hoặc đi đến, hoặc diệt mất, tức là “không có nhân”. (nhân cho nhau)
-Không có nhân thì rơi vào chấp đoạn thường.
-Nếu “nói pháp trước đi đến”, nên gọi là từ pháp sinh pháp.
-Vì pháp ấy đến rồi mà gọi là sinh, thế tức là thường.
-Lại sinh rồi lại sinh.
-Lại cũng là “không có nhân” mà sinh. Việc ấy là không đúng.
-Nếu nói pháp trước đã diệt mất, nên gọi là từ pháp sinh pháp, tức là “mất nhân là pháp sinh” “không có nhân”.
-Thế nên từ pháp trước diệt mất cũng không sinh pháp sau.
-Từ pháp không sinh phi pháp:
-Phi pháp gọi là không có gì.
-Pháp gọi là có.
-Làm sao từ có tướng sinh ra không tướng.
-Do thế “từ pháp” không sinh “phi pháp” (chẳng pháp).
-Từ phi pháp không sinh pháp:
-Phi pháp gọi là không có gì.
-Không có làm sao sinh ra có.
-Nếu từ không sinh có, tức là không có nhân.
-Không nhân là có lỗi lớn.
-Thế nên không từ “phi pháp” (chẳng pháp) sinh pháp.
-Không từ phi pháp sinh phi pháp:
-Phi pháp gọi là không có gì.
-Làm sao từ không có gì sinh ra không có gì.
-Như sừng thỏ không sinh lông rùa.
-Vì vậy không từ phi pháp sinh phi pháp.
Hỏi: Pháp và phi pháp tuy có vô số phân biệt nên không sinh, chỉ pháp có thể sinh pháp chăng?
Đáp: Pháp không từ tự sinh
Cũng không tha sinh
Không từ tự, tha sinh
Làm sao mà có sinh.
*Pháp khi chưa sinh thì không hiện có.
-Lại tức tự nó không sinh, nên pháp không tự sinh.
-Nếu pháp chưa sinh tức cũng không có tha (cái khác).
-Không có cái khác nên không thể nói từ tha sinh.
-Lại pháp chưa sinh thì không có tự, không có tự nên cũng không có tha, cộng chung thì cũng không sinh.
-Nếu cả ba cách đều không sinh thì làm sao nói từ pháp có pháp sinh?
Lại nữa,
Nếu có người thọ pháp
Tức rơi nơi đoạn thường
Nên biết pháp được thọ
Là thường là vô thường.
*Người thọ pháp là người phân biệt cho đó là thiện, là bất thiện, là thường, là vô thường v.v...
-Người ấy tất rơi vào hoặc thường kiến, hoặc đoạn kiến. Vì sao?
-Vì pháp được thọ có hai thứ là thường hoặc vô thường. Cả hai đều không đúng. Vì sao?
-Vì nếu thường tức rơi vào biên thường.
-Nếu vô thường tức rơi vào biên đoạn.
Hỏi: Người thọ pháp hiện có
Không rơi nơi đoạn thường
Vì nhân quả nối tiếp
Không đoạn cũng không thường.
*Có người tuy tín thọ, phân biệt nói các pháp nhưng không rơi vào đoạn thường. Như kinh nói năm ấm là vô thường, khổ, không, vô ngã nhưng không rơi vào đoạn diệt. Tuy nói tội phước vô lượng kiếp số không mất, nhưng không phải chấp thường. Vì sao? Vì pháp ấy là nhân quả thường sinh diệt nối tiếp nên qua lại không dứt. Vì sinh diệt nên không thường, vì nối tiếp nên không đoạn.
Đáp: Nếu nhân quả sinh diệt
Nối tiếp mà không đoạn
Vì diệt lại không sinh
Nhân tức là đoạn diệt.
*Ông cho các pháp vì là nhân quả nối tiếp nên không đoạn không thường.
-Nhưng nếu pháp diệt thì nó đã diệt rồi, không còn sinh nữa, tức là “nhân” đã đoạn.
-Nếu “nhân” đã đoạn thì làm sao có nối tiếp, vì pháp đã diệt không sinh.
Lại nữa,
Pháp trụ nơi tự tánh
Không nên có có không
Niết-bàn diệt nối tiếp
Tức rơi vào đoạn diệt.
*Khi pháp quyết định ở trong tướng có của nó, bấy giờ không có tướng không.
-Như bình quyết định tại tướng bình, khi ấy không có tướng hoại mất.
-Tùy lúc có bình thì không có tướng hoại mất.
-Lúc không có bình cũng không có tướng hoại mất. Vì sao?
-Vì không có bình thì không có gì để hoại.
-Do nghĩa ấy nên tướng hoại diệt không thể có.
-Nhưng lìa diệt cũng không có sinh. Vì sao?
-Vì sinh và diệt nhân đối đãi nhau nên có.
-Lại có các cái lỗi như chấp thường v.v...
-Do thế không thể nơi một pháp mà có cả có, không.
-Lại ông trước nói, vì nhân quả sinh diệt nối tiếp nên tuy thọ các pháp nhưng không rơi vào chấp đoạn chấp thường. Việc ấy là không đúng. Vì sao?
-Vì ông nói nhân quả nối tiếp nên có ba hữu nối tiếp.
-Diệt sự nối tiếp ấy gọi là Niết-bàn.
-Nếu như vậy thì khi đạt Niết-bàn là rơi vào đoạn diệt, do diệt ba hữu nối tiếp.
Lại nữa,
Nếu hữu đầu đã diệt
Tức không có hữu sau
Hữu đầu nếu không diệt
Cũng không có hữu sau.
*Hữu đầu là sinh mạng của đời này. Hữu sau là sinh mạng của đời vị lai.
-Nếu hữu đầu diệt tiếp có hữu sau, tức là hữu sau ấy “không có nhân”, nên việc ấy là không đúng.
-Vì thế không thể nói hữu đầu diệt là có hữu sau.
-Nếu hữu đầu không diệt cũng không thể có hữu sau. Vì sao?
-Vì nếu hữu đầu chưa diệt mà có hữu sau, tức là trong một lúc có hai hữu, việc ấy là không đúng.
-Thế nên hữu đầu không diệt không có hữu sau.
Căn Bản Trung Quán Luận- Long Thọ Bồ Tát, Thánh Thiên Bồ Tát chú giải
Hỏi: Hữu sau không do hữu đầu diệt mà sinh, chẳng do không diệt mà sinh, thì chỉ sinh trong khi diệt chăng?
Đáp: Nếu khi hữu đầu diệt
Mà hữu sau được sinh
Khi diệt là một hữu
Khi sinh là một hữu.
*Nếu khi hữu đầu diệt, hữu sau sinh, tức là hai hữu cùng có nơi một lúc, một hữu là khi diệt, một hữu là khi sinh.
Hỏi: Khi diệt khi sinh đều có hai hữu là không đúng. Nhưng hiện thấy hữu đầu khi diệt có hữu sau sinh thì thế nào?
Đáp: Nếu nói về sinh diệt
Mà cho cùng một lúc
Thì nơi ấm này chết
Tức nơi ấm này sinh.
*Nếu khi sinh khi diệt một lúc không có hai hữu, mà cho khi hữu đầu diệt có hữu sau sinh, thế thì hiện nay có thể tùy nơi thân năm ấm nào chết tức ở nơi thân năm ấm đó sinh, không thể ở nơi thân năm ấm khác sinh. Vì sao?
-Vì người chết tức là người sinh.
-Như thế chết và sinh là hai pháp trái nhau, không thể cùng có trong một lúc một xứ.
-Thế nên ông trước nói khi sinh khi diệt, trong một lúc không có hai hữu, chỉ hiện chỉ thấy khi hữu đầu diệt có hữu sau sinh, việc ấy là không đúng.
Lại nữa,
Trong ba đời tìm hữu
Nối tiếp không thể được
Nếu trong ba đời không
Sao có hữu nối tiếp.
*Ba hữu là dục hữu, sắc hữu, vô sắc hữu.
-Trong sinh tử vô thỉ, do không có trí chân thật nên luôn có ba hữu nối tiếp.
-Nay ở trong ba đời suy tìm kỹ không thể thủ đắc.
-Nếu trong ba đời không có ba hữu, thì ở nơi xứ nào có ba hữu nối tiếp.
-Nên biết có ba hữu nối tiếp đều do từ ngu si điên đảo nên có, trong chân thật không có.