Này nữa , thầy Tu Bồ Đề ! Pháp ấy bình đẳng , không có cao thấp nên gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác .Tu tập tất cả các thiện pháp theo tinh thần vô ngã , vô nhân,vô chúng sanh,vô thọ giả thì đạt được quả Vô thượng Chánh Đẳng Chánh giác.Tu tập tất cả các thiện pháp theo tinh thần vô ngã, vô nhân,vô chúng sanh, vô thọ giả thì đạt được quả Vô thượng Chánh đẳng Chánh Giác.Tu Bồ Đề , cái gọi là thiện pháp thì Như Lai bảo không phải là thiện pháp, cho nên đó mới thật là thiện pháp .
Bây giờ chúng ta đi sang một ý niệm mới gọi là "bình đẳng tánh" (samata ).Bình đẳng có nghĩa là không này cũng không kia, không tự cũng không tha, không nhiều cũng không ít, không quý cũng không tiện, không cao cũng không thấp .Tất cả các pháp đều bình đẳng cả.Không "tự" cũng không "tha" có nghĩa là không có cái gọi là Vô thượng chánh dẳng Chánh giác biệt lập ngoài những cái mà ta gọi là không phải Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.Không có cái bình trà biệt lập ngoài những cái mà ta gọi là không-phải-bình-trà. Mây là nước,nước là mây,không có mây ngoài nước, không có nước ngoài mây.Pháp ấy bình đẳng không có cao thấp nên gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.Cũng giống như mặt trăng .Ta tưởng mặt trăng có khi mờ khi tỏ, khi khuyết khi đầy , khi có khi không.Nhưng sự thật mặt trăng không có những thuộc tính đó : là khuyết , tròn, mờ,tỏ, có , không .Mặt trăng không có những cái mình tưởng .Từ ý niệm về vô đắc chúng ta đã đi đến ý niệm về bình đẳng tính .
_Tu Bồ Đề , giả dụ có người tom góp bảy thứ châu báu chứa đầy từng đống cao như tất cả các núi Tu di trong thế giới Tam Thiên Đại Thiên này để mà bố thí thì những công đức của những vị ấy đem so với công đức của người đọc tụng và thọ trì kinh Kim Cương Năng Đoạn này rồi đem giảng nói cho người khác nghe thì trăm phần không được một , trăm ngàn vạn ức phần không được một .Phước đức của người hành trì kinh, dù chỉ là hành trì một bài kệ bốn câu, cũng không thể nào dùng ví dụ hay toán học để mà diễn tả nổi .
_Tu Bồ Đề ,các vị đừng có bảo rằng Như Lai có ý niệm "Ta sẽ độ chúng sinh ".Tu Bồ Đề , đừng nghĩ như thế.Tại sao vậy ? Sự thật thì không có chúng sinh nào để cho Như lai độ.Nếu Như Lai nghĩ là CÓ thì Như Lai đã vướng vào khái niệm Ngã, khái niệm Nhân , khái niệm Chúng sanh , và khái niệm Thọ Giả rồi .Tu Bồ Đề, cái mà Như Lai nói là có ngã vốn không phải là Có ngã mà người phàm phu cho là có ngã.Này Tu Bồ Đề , kẻ phàm phu đó , Như Lai không cho đó là phàm phu cho nên mới gọi họ là phàm phu
Kinh Kim Cang có nhiều đoạn lập đi lập lại như trên để càng tụng chúng ta càng thấm thía .Nếu chỉ nghe một lần thôi ta có thể có cảm tưởng là đã hiểu rồi, ta sẽ quá tin , quá tự đắc , điều đó có thể là nguy hiểm.Tụng kinh giống như xoa bóp, phải có công phu mới thành.Thật ra Như lai cũng dùng ngôn ngữ và ý niệm như tất cả những người khác: Như Lai cũng nói , hoa là hoa, rác là rác , bồ đề là bồ đề , phiền não là phiền não, nhưng Như Lai không bị kẹt vào những ý niệm và những tên gọi.Còn chúng sanh quen nhìn vào những cái đó như những vật cứng chắc và do đó bị kẹt vào Tướng.Cho nên Như Lai mới dùng loại ngôn ngữ này để giúp chúng sanh quán chiếu từ từ để có thể thoát khỏi.Đôi khi Bụt cũng nói như là có Ngã.Ví dụ như Bụt nói :"Thầy A nan ơi , thầy có muốn đi lên núi Linh Thứu với tôi không ?" Khi nói "thầy A nan" ơi là dùng ý niệm NHÂN rồi , khi nói "đi với tôi " là dùng ý niệm NGÃ rồi.Như Lai cũng dùng danh từ và ý niệm, nhưng Như Lai không kẹt , còn chúng sanh khi dùng chúng thì lại bị kẹt.Cái mà Như Lai nói là có ngã vốn không phải là có ngã mà người phàm phu cho là có ngã.Này thầy Tu Bồ Đề , kẻ phàm phu đó ,Như Lai không cho đó là phàm phu cho nên mới gọi họ là phàm phu.Câu này có một ý thật hay, gọi kẻ ấy là phàm phu nhưng đồng thời cũng thấy kẻ ấy là một vị Bụt.Không phải hễ gọi kẻ đó là phàm phu thì mình khinh rẻ ông ta liền.Mỗi khi nói đến chữ "Bụt" là chúng ta có sự kính nể , không bao giờ chúng ta dám nghĩ là trong con người của Bụt và của các vị Bồ Tát có thể có rác được, vì chúng ta sợ tội bất kính.Trong khi đó giáo lý Bát nhã của đạo Bụt nói rằng ngũ uẩn của Bụt cũng có chất hữu cơ .Bụt là do những yếu tố không phải Bụt làm thành .Tịnh là do những yếu tố bất tịnh làm nên .Tính chất của tình thương trong đạo Bụt là bất nhị, vì trong tình thương ấy người thương và người được thương không còn là hai.Sông, biển, rừng , núi , đất , đá ..v v.. đều là cơ thể của mình.Bảo vệ môi sinh do đó là bảo vệ chính mình.Tình thương của đạo Bụt cũng có tính chất hữu cơ .Trong tinh thần tương -tức, tất cả các vấn đề trên thế giới và của con người ta đều phải được giải quyết bằng các nguyên tắc bất nhị và hữu cơ .Phải biết những đau khổ của bên này là những đau khổ của bên kia , sụ dại dột bên này là sự dại dột bên kia , sự nóng giận của bên này bên kia cũng lãnh đủ , và sự ngu dốt của bên kia bên này cũng lãnh đủ hết .Đó là cái nhân hữu cơ của đạo Bụt về tình thương và sự tranh chấp .
Bây giờ chúng ta đi sang một ý niệm mới gọi là "bình đẳng tánh" (samata ).Bình đẳng có nghĩa là không này cũng không kia, không tự cũng không tha, không nhiều cũng không ít, không quý cũng không tiện, không cao cũng không thấp .Tất cả các pháp đều bình đẳng cả.Không "tự" cũng không "tha" có nghĩa là không có cái gọi là Vô thượng chánh dẳng Chánh giác biệt lập ngoài những cái mà ta gọi là không phải Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.Không có cái bình trà biệt lập ngoài những cái mà ta gọi là không-phải-bình-trà. Mây là nước,nước là mây,không có mây ngoài nước, không có nước ngoài mây.Pháp ấy bình đẳng không có cao thấp nên gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.Cũng giống như mặt trăng .Ta tưởng mặt trăng có khi mờ khi tỏ, khi khuyết khi đầy , khi có khi không.Nhưng sự thật mặt trăng không có những thuộc tính đó : là khuyết , tròn, mờ,tỏ, có , không .Mặt trăng không có những cái mình tưởng .Từ ý niệm về vô đắc chúng ta đã đi đến ý niệm về bình đẳng tính .
_Tu Bồ Đề , giả dụ có người tom góp bảy thứ châu báu chứa đầy từng đống cao như tất cả các núi Tu di trong thế giới Tam Thiên Đại Thiên này để mà bố thí thì những công đức của những vị ấy đem so với công đức của người đọc tụng và thọ trì kinh Kim Cương Năng Đoạn này rồi đem giảng nói cho người khác nghe thì trăm phần không được một , trăm ngàn vạn ức phần không được một .Phước đức của người hành trì kinh, dù chỉ là hành trì một bài kệ bốn câu, cũng không thể nào dùng ví dụ hay toán học để mà diễn tả nổi .
_Tu Bồ Đề ,các vị đừng có bảo rằng Như Lai có ý niệm "Ta sẽ độ chúng sinh ".Tu Bồ Đề , đừng nghĩ như thế.Tại sao vậy ? Sự thật thì không có chúng sinh nào để cho Như lai độ.Nếu Như Lai nghĩ là CÓ thì Như Lai đã vướng vào khái niệm Ngã, khái niệm Nhân , khái niệm Chúng sanh , và khái niệm Thọ Giả rồi .Tu Bồ Đề, cái mà Như Lai nói là có ngã vốn không phải là Có ngã mà người phàm phu cho là có ngã.Này Tu Bồ Đề , kẻ phàm phu đó , Như Lai không cho đó là phàm phu cho nên mới gọi họ là phàm phu
Kinh Kim Cang có nhiều đoạn lập đi lập lại như trên để càng tụng chúng ta càng thấm thía .Nếu chỉ nghe một lần thôi ta có thể có cảm tưởng là đã hiểu rồi, ta sẽ quá tin , quá tự đắc , điều đó có thể là nguy hiểm.Tụng kinh giống như xoa bóp, phải có công phu mới thành.Thật ra Như lai cũng dùng ngôn ngữ và ý niệm như tất cả những người khác: Như Lai cũng nói , hoa là hoa, rác là rác , bồ đề là bồ đề , phiền não là phiền não, nhưng Như Lai không bị kẹt vào những ý niệm và những tên gọi.Còn chúng sanh quen nhìn vào những cái đó như những vật cứng chắc và do đó bị kẹt vào Tướng.Cho nên Như Lai mới dùng loại ngôn ngữ này để giúp chúng sanh quán chiếu từ từ để có thể thoát khỏi.Đôi khi Bụt cũng nói như là có Ngã.Ví dụ như Bụt nói :"Thầy A nan ơi , thầy có muốn đi lên núi Linh Thứu với tôi không ?" Khi nói "thầy A nan" ơi là dùng ý niệm NHÂN rồi , khi nói "đi với tôi " là dùng ý niệm NGÃ rồi.Như Lai cũng dùng danh từ và ý niệm, nhưng Như Lai không kẹt , còn chúng sanh khi dùng chúng thì lại bị kẹt.Cái mà Như Lai nói là có ngã vốn không phải là có ngã mà người phàm phu cho là có ngã.Này thầy Tu Bồ Đề , kẻ phàm phu đó ,Như Lai không cho đó là phàm phu cho nên mới gọi họ là phàm phu.Câu này có một ý thật hay, gọi kẻ ấy là phàm phu nhưng đồng thời cũng thấy kẻ ấy là một vị Bụt.Không phải hễ gọi kẻ đó là phàm phu thì mình khinh rẻ ông ta liền.Mỗi khi nói đến chữ "Bụt" là chúng ta có sự kính nể , không bao giờ chúng ta dám nghĩ là trong con người của Bụt và của các vị Bồ Tát có thể có rác được, vì chúng ta sợ tội bất kính.Trong khi đó giáo lý Bát nhã của đạo Bụt nói rằng ngũ uẩn của Bụt cũng có chất hữu cơ .Bụt là do những yếu tố không phải Bụt làm thành .Tịnh là do những yếu tố bất tịnh làm nên .Tính chất của tình thương trong đạo Bụt là bất nhị, vì trong tình thương ấy người thương và người được thương không còn là hai.Sông, biển, rừng , núi , đất , đá ..v v.. đều là cơ thể của mình.Bảo vệ môi sinh do đó là bảo vệ chính mình.Tình thương của đạo Bụt cũng có tính chất hữu cơ .Trong tinh thần tương -tức, tất cả các vấn đề trên thế giới và của con người ta đều phải được giải quyết bằng các nguyên tắc bất nhị và hữu cơ .Phải biết những đau khổ của bên này là những đau khổ của bên kia , sụ dại dột bên này là sự dại dột bên kia , sự nóng giận của bên này bên kia cũng lãnh đủ , và sự ngu dốt của bên kia bên này cũng lãnh đủ hết .Đó là cái nhân hữu cơ của đạo Bụt về tình thương và sự tranh chấp .